Category: Uncategorized

_{[FOR GREEK TEXT SEE BELOW]}

§

IMPORTANT PRE-NOTE

In the interests of natural justice, the substance of this presentation has been laid before Mr Thanasis Makris, Chair of the Corfu Reading Society, to give him a full opportunity to respond to it or object to it before its now publication and general circulation.

Mr Makris has failed to make any response or objection to it.

In light of this failure to respond or object, it must be said that any straightforward person – when faced with the statements and documentation contained in this presentation – would be keen to justify his actions and put the record straight.

In this particular context it must be said:-

1. bearing in mind the long period of time Mr Makris and Dr Rogakos have been mutually concerned in this matter and

1. Mr Makris’ usual keenness to use immediate and forthright emails as a course of conduct in the context of this matter and

1.  his now silence and failure to respond to the invitation to comment on this presentation

indicates, at least prima facie, acknowledgment that the terms of this presentation are correct

1. and that

his now silence does not impediment any reasonable person taking the view that this presentation is correct in respect of the wronging of Dr Rogakos by Mr Makris and the damage done to Dr Rogakos both reputationally and financially

• and that

Having caused irreparable damage, economic and reputational, Mr Makris does not seem concerned in any way to answer for it or justify it, having been given an opportunity to do so –

• It is in this latter context that this presentation report is published.

PRESENTATION

It is with great regret that today we announce the malicious disruption of the anniversary Album “Guilford 1824 – 200th anniversary of the Ionian Academy” and the related exhibition “Your most obedient servant and friend Earl of Guilford” that was scheduled to run at the building of the former Ionian Parliament, Corfu, in the period 1st – 30th August 2024.

This significant and historic event was first proposed by a letter of Dr Megakles Rogakos, Curator of the Corfu Heritage Foundation – (‘CHF’), to Mr Thanasis Makris, Chair of the Corfu Reading Society – (‘CRS’), on 18th August 2021. An exhibition was planned to be based on a selection of significant artefacts pertaining to the founding of the Ionian Academy, kept in the Corfu Guilford Archive, acquired, for the public good, by the CRS at an auction in London in 1981.

Dr Rogakos brought Pietro Mancion’s (1803-1888) portrait of Guilford and the University of Oxford’s degree awarded to him in 1819, to the attention of Lord Jacob Rothschild and Count Spiro Flamburiari, who, led by their love for Corfu and its heritage, donated these works to the Ionian University. They were placed in the reception hall of the Rectorate of the Ionian University and were unveiled at a special event there on 7th May 2022.

By a letter of 17th April 2023, Count Flamburiari informed Professor Andreas Floros, Chancellor of the Ionian University, that both H.M. Ambassador of the United Kingdom to Athens and Lord Jacob Rothschild, had agreed to participate, as co-ordinators, in a 2024 anniversary project of the founding of the Lord Guilford’s Ionian Academy which is the predecessor of the Ionian University. The CHF and the Rothschild Foundation would sponsor the event and had agreed to share any costs of it equally.

By a letter of 17th April 2023, Count Flamburiari informed Professor Floros and Mr Makris that the employment of Dr Rogakos – as representative and scientific associate to the project in the organisation of the events – as a precondition of Count Flamburiari’s involvement. He emphasised Dr Rogakos’ knowledge about Guilford and reminded them of his successful involvement and supervision of the 2021 national anniversary events.

In a letter of 6th July 2023, Dr Rogakos submitted to Professor Emerita Helen Angelomatis, Professor Ilias Yarenis and Professor Nikolaos Karapidakis, Editorial Board of the Ionian University, his scientifically drawn up proposal for their approval. This proposal was arranged in seven sections: 1) portraits of Guilford; 2) portraits of personalities in the circle of Guilford; 3) portraits of associates of the Ionian Academy; 4) archival material; 5) documentary evidence; 6) books; 7) contemporary art exhibition.

All these details were fully developed with images at the following hyperlink: www.corfuheritagefoundation.org/1824-2/.

Unfortunately, the two main supporters of the event died soon thereafter in a short period of time – Count Flamburiari died on 5th December 2023 and Lord Rothschild died on 26th February 2024. The ensuing power gap seemed to allow the opportunity to other, previously ‘super-numerical’, persons to behave erratically towards the CHF and this anniversarian project. Professor Floros ceased to respond to letters sent to him by Dr Rogakos and by Countess Milly Flamburiari, the successor Chair of the CHF.

On 26th February 2024, Dr Rogakos sent by letter to the Board of Directors of the Flamburiari Foundation, which includes Mr Makris, the quote for the cost of the anniversary Album. At their reluctance to respond, Dr Rogakos found that their excuses (later to be found to be fictional excuse) was “inability to contribute” owing to bureaucratic delays. The Rothschild Foundation stepped into this crisis by accepting to cover the full costs unilaterally.

This was a fictional excuse because later, Mr Makris, by an email to Dr Rogakos of 14th July 2024, demanded, that he immediately remove from the Album any reference to the CRS and its Chair. This demand was contrary to all previous arrangements and agreements in reliance upon which much time and expense had been expended, particularly by Count Flamburiari, Dr Rogakos and the Rothschild Foundation.

Mr Makris, wholly improperly and unlawfully, threatened that, in the event of Dr Rogakos’ failure to comply with his demand by 16th July 2024, would expose the issue by a public denial by him and the CRS.

Following on this wholly improper and unlawful threat, on 19th July 2024, he did, indeed, recklessly, unlawfully and with malicious intent, issue this threatened denial to many and various recipients, including diplomats, academicians, partners and others who had contributed to the Album.

Though representing the oldest cultural institution in Greece, founded in 1836, Mr Makris misrepresented the true position on two occasions.

First, by writing that the CHF had had no permission for this collaboration.

In fact, permission was given by Mr Makris’ letter to Count Flamburiari on 3rd January 2023 (the relevant letter is reproduced here). The letterhead, mentioning the CRS’s participation, then appeared as early as 8th July 2023 (the relevant letter is also reproduced here).

Second, Mr Makris misrepresented, again by writing, that Dr Rogakos did not respond to his request by the deadline he imposed.

Indeed, Dr Rogakos did respond by letter on 15th July 2024 (the relevant letter is reproduced here as well), which gave all parties a way out the extreme inconvenience that Mr Makris had intentionally caused.

As a result Mr Makris has recklessly, maliciously and with intent, caused Dr Rogakos grave professional disreputation, especially toward the Municipality of Corfu.

By a letter of 22nd July 2024, Dr Rogakos demanded that Mr Makris make apology and thereby to make amends to the offence in public at once, without any delay.

More importantly, Dr Rogakos reminded him that this imminent anniversary event was of national significance and that it would be best that they fulfilled the unison wish of the late Chairs, Count Flamburiari and Lord Rothschild, to honour Guilford in the best possible way.

At the same time that tribute should be paid to the memory of these two beloved late patrons of Corfu.

Sadly, Mr Makris did not do so – instead, he made matters even worse.

Exposing his intent all along since the death of Count Flamburiari, by a letter on the same day, 22nd July 2024, he repeated his unlawful demands even more stridently in no uncertain terms as follows :-

“1) We do not permit you and any third party to use our intellectual property rights over the CRS’s material.

2) We do not consent to the organisation of the exhibition in which material from our collections are to be exhibited without our approval.

3) We do not approve of the circulation in any form – digital, printed, etc. – of an exhibition catalogue depicting material from the CRS’s collections.

4) We disagree with all your actions, which portray us as collaborating with you.”

All the above was contrary to that which had been agreed during the months of preparation for the Album and event in question.

All that work and expense was expended in reliance on the good faith agreements reached and fully discussed with Mr Makris and the CRS.

All this work and expense, as well as reputational exposure, was summarily trashed, by Mr Makris as though all the good faith agreements and the work and expense expended in reliance on those good faith agreements accordingly, had been meaningless.

Mr Makris who could not have been unaware of the reputational and economic damage his deviation from all the plans and good faith agreements that had gone before would cause.

Unfortunately, by this prolonged and maliciously intended negative action Mr Makris tarnishes not only the honouring of Guilford, but also the memory of Count Flamburiari and Lord Rothschild.

Let us hope the members of the CRS may take heed of this important issue – to evolve from the past and properly to modernise its outlook and administration.

Based on the motto of the Most Distinguished Order of Saint Michael and Saint George, “Auspicium Melioris Aevi” (In Augury of a Better Age), we promise to all our good friends at the CHF and good members of the CRS:-

That this anniversary event, with the accompanying Album publication, will yet materialise with the help of other and superior powers who do not allow fear to kill dreams…

The homage to Lord Guilford and the honouring of Count Flamburiari and Lord Rothschild will yet be achieved … despite the malicious interventions by some personages in Corfu.

Spyros I. Nicolaou

Honorary Councillor of the State

Athens, 24th July 2024

§

[TRANSLATION OF LETTER FROM THE ORIGINAL GREEK TO ENGLISH]

Mr Thanasis Makris, Chair of the Corfu Reading Society

Corfu, 18 August 2021

Dear Mr Makris,

Subject: Exhibition on the 200th anniversary of the founding of the Ionian University for 2024

I hope you are well.

The Corfu Heritage Foundation, aiming to promote Anglo-Hellenic relations, in close collaboration with the Ionian University, will soon propose to the Municipal Gallery of Corfu to organise an important anniversary exhibition for Frederick North, Count of Guilfotd, founder of the Ionian Academy, and the 200 years since the foundation of the Ionian University during the summer months of 2024. Count Flamburiari (notified) wishes to bring the Corfu Heritage Foundation and the Corfu Reading Society under the umbrella of the Ionian University.

The Rector of the Ionian University, Professor Floros (also cc-ed), asked us to present him with a state of art works and evidence for the anniversary exhibition in question. For this reason and in order to prepare for our meeting with Professor Floros on 24 August, I would like to digitise the following 26 documents from the Corfu Guildford Archive.

Our rationale is to commission expert historians to undertake studies that comment on any of the evidence in question they choose. I am available immediately to oversee the digitisation. I think I will need to use the documentation tower for a day.

Please let me know your decision regarding our specific request as soon as possible.

Best wishes and kind regards,

Megakles Rogakos, MA MA Phd

Curator of the Corfu Heritage Foundation

Cc: Professor Andreas Floros, Rector of the Ionian University

Count Spiro Flamburiari, Chair of the Corfu Heritage Foundation

§

SELECTION OF 26 ARTEFACTS FROM THE CORFU GUILFORD ARCHIVE

Φ III 46.- 25.10.1819 | Printed announcement of the book offering from the University of Cambridge to the Ionian Academy, in English.

Φ IV 4.- 5.4.1820 | Printed presentation of the founding of the Ionian Academy in Ithaca, in Italian.

Φ IV 5.- 7.3.1820 | Letter from K. Logothetis to Guilford, in Greek, praising and thanking the English.

Φ IV 11.- 25.3.1820 | Document of the senate of the Ionian State, in Italian, which appoints Guilford lord of the university.

Φ IV 25.- 31.1.1820 | Printed notification in Latin of the book offering from the University of Cambridge to the Ionian Academy.

Φ V 5.- 17.5.1824 | Plan for the founding of the Ionian Academy, in English.

Φ V 14.- 11.11.1824 | Announcement of the Archon of the Academy, in Italian, announcing uniforms, appearance and conduct.

Φ V 17.- 27.12.1824 | Letter from Guilford to Dimitrios Schinas (Librarian 1819-1824), in Italian, containing the sender’s coat of arms.

Φ V 20.- 14.2.1825 | Letter from Guilford to Henry Bathurst, in English, referring to the operation of the Academy.

Φ V 28.- 22.4.1825 | Letter from Guilford to Henry Bathurst, in English, referring to the secularism of the Academy.

Φ VIII 46.- 30.11.1827 | Letter from Frederick Adam to anonymous, in English, mentioning Guilford’s death.

Φ VIII 47.- 24.12.1827 | Letter from Ioannis Chronis to anonymous, in Italian, mourning Guilford’s death.

Φ VIII 48.- 27.12.1827 | Letter from Guilford to Sheffield, in French, informing him of Guilford’s instructions for the operation of the library after his death.

Φ VIII 64.- 15.8.1829 | Report by A. Papadopoulos-Vretos, in Italian, on the library.

Φ VIII 66.- 10.1830 | Catalogue of books from the library, in Italian.

Φ IX 6.- after 1819 | Document with text praising Guilford, in Latin.

Φ IX 10.- about 1820 | Document with four verses by hieromonk Daniel Varizios praising Guilford, in Greek and calligraphic.

Φ IX 18.- about 1820 | Document with praise of the hieromonk Manuel Petalas Ioannis for the Kingdom of England, for Great Britain and Guilford, in Greek.

Φ IX 35.- circa 1820 | Hymn, with elements from classical literature, by an anonymous author for Guilford, in Greek.

Φ IX 36.- circa 1820 | A hymn, with 39 verses, for the Greek education of Guilford, by Bernardo Zamania, in Latin.

Δ 1.- 27.5.1814 | Diploma of the election of Guilford as President of the Board of Directors of the Philomuse Society, in Greek.

Δ 2.- 4.3.1817 | Guilford’s certificate from the Italian Academy, in Italian.

Δ 3.- 10.4.1820 | Guilford’s certificate from the Etruscan Academy, in Italian.

Δ 4.- 8.8.1820 | Letter from the University of Cambridge to Guilford, as Chancellor of the Academy, in Latin.

Δ 5.- 19.4.1822 | Guilford’s certificate from the Royal Academy of Lucca, in Italian.

Τ 1.- 13.10.1827 | Guilford’s will, which among other things defines his donations to the Ionian Academy, in English.

• Daphne I. D. Kyriaki. Corfu Guilford Archive. Corfu, GR: Corfu Reading Society, 1984.

§

§

[TRANSLATION OF LETTER ABOVE FROM THE ORIGINAL GREEK TO ENGLISH]

Corfu, 3 January 2023

Protocol number Gr.002/2023

To: Professor Ilias Yarenis, Vice Chancellor of the Ionian University

Cc: Professor Andreas Floros, Rector of Ionian University,

Spiro Flamburiari, Chair of the Corfu Heritage Foundation

Dear Professor Yarenis,

Thank you very much for your kind letter of 7 December and for your honourable proposal to collaborate on the exhibition for the Founder of the Ionian Academy, Lord Guilford, on the occasion of the 200th anniversary of the founding of the Ionian Academy, in the year 2024.

Allow us to congratulate you on the idea and, on this occasion, to emphasise that the Reading Society had developed close ties with the Ionian Academy since its foundation. In fact, in the past the Reading Society had organised an exhibition of material related to the Ionian Academy. Moreover, the Reading Society took the lead in the struggles of the Corfu Society for the re-establishment of the Ionian University.

We believe that the 200th anniversary of the foundation of the first Greek university is an excellent opportunity for the pan-European promotion of this historical event and of the modern Ionian University.

We are at your disposal to meet at your convenience and set up a committee to manage all relevant matters.

Kind regards and best wishes for a happy new year.

The President                                                         The Secretary

Thanasis Makris                                                     Kostas Kardamis

§

[TRANSLATION OF LETTER FROM THE ORIGINAL GREEK TO ENGLISH]

To: Professor Andreas Floros, Chancellor of the Ionian University

Corfu, 17 April 2023

Dear Rector, my dear Andreas,

Subject: Events in 2024 for the 200th anniversary of the founding of the Ionian University

Time passes and we do not know what Mr Yarenis has done to date regarding the celebration of the 200th anniversary of the founding of the Academy by Guilford.

I am asking you personally, with the support of Mr Thanasis Makris, President of the Reading Society of Corfu, to organise a series of issues that must be implemented immediately because time is pressing!

As you know, a coordinating committee was organised, where both H.M. Ambassador of Britain in Athens and the important personality of Lord Jacob Rothschild, Chair of the Rothschild Foundation, participate. Both should be informed of the status of the various ongoing issues.

Since the general order should be given to the Rector of the University, I ask you to urgently activate the assignment of research to the following specialists: Eleni Angelomati-Tsougarakis, Charalambos Dendrinos, Elli Droulia, Athanasios Efstathiou, Dimitris Zymaris, Georgios Kentrotis, Stavros Katsios. The idea we have is how to use the requested 26 documents from the Corfu Guilford Archive, belonging to the Corfu Reading Society, in order to entrust the above persons to carry out relevant studies. These studies will be the basis of the album to be published. With the cooperation and scientific assistance of our associate Dr Rogakos, we will undertake which specific topic each of our above-mentioned associates will deal with, so that their participation can be fruitfully utilised.

Another issue that needs immediate intervention is for the Municipal Gallery of Corfu to let us know without further delay the duration of the exhibition it will provide to the University.

I await your relevant response.

Best wishes and kind regards,

Spiro Flamburiari

Chair of the Corfu Heritage Foundation

Cc: Mr Thanasis Makris, Chair of the Corfu Reading Society

§

[TRANSLATION OF LETTER FROM THE ORIGINAL GREEK TO ENGLISH]

Professor Andreas Floros, Chancellor of Ionian University

Mr Thanasis Makris, Chair of the Corfu Reading Society

Corfu, 17 April 2023

My dear Andreas and my dear Thanasis,

Subject: Employment of Dr Megakles Rogakos in the organization of the events for the 200th anniversary of the founding of the Ionian University

I am sure you will both be aware of the necessity of employing a special associate to coordinate all matters relating to the organisation of events to celebrate the 200th anniversary of the founding of the Ionian University by Lord Guildford.

We are in April 2023 and approaching the 2024 anniversary and nothing has happened – as far as I know. It is now time to entrust the organisation of the events to a person who will coordinate the whole thing. I do not think the committee headed by Professor Yarenis has worked effectively (?).

Putting aside your cautious disposition regarding the employment of Dr Megakles Rogakos in the matter of the events in question, I will insist that, due to his knowledge and already engagement with Guilford both in Greece and in England, he undertakes the coordination of the matters that will preoccupy us. I remind you of his successful involvement and supervision of our 2021 national anniversary events!

Of course, the participation of Professor Yarenis in the organisation of the events for the 200th anniversary of the founding of the Ionian University will always be welcome.

My personal involvement in said events depends on your position on the above matter.

Best regards and good wishes,

Spiro Flamburiari

Chair of the Corfu Heritage Foundation

§

[TRANSLATION OF LETTER FROM THE ORIGINAL GREEK TO ENGLISH]

Mr Thanasis Makris, Chair of the Corfu Reading Society

Corfu, 18 May 2023

Dear Mr Makris,

Subject: Exhibition on the 200th anniversary of the founding of the Ionian University for 2024

The Corfu Heritage Foundation wishes to complete its exhibition proposal to the Ionian University regarding the 200th anniversary of its foundation. For this reason, please ensure that we have access to the Corfu Guildford Archive, related to the establishment and operation of the Ionian Academy.

I will need access to either the actual archival evidence or high-resolution digitised files of these evidence to consider their exhibitability.

We remind you that in our file we have a copy of our letter from 18 August 2021 on this matter, when the Rector of the University, Professor Andreas Floros, had asked us to present to him a state of the works of art and evidence for the anniversary exhibition in question. We had then expressed our willingness to take care of the digitisation of 26 items from the archive in question, but you had informed us that this was already under process. We hope that after two years this may be completed.

Please note that we are in Corfu until the beginning of June and would like to proceed with our investigation as soon as possible.

Please let us know your decision regarding our specific request as soon as possible.

Kind regards and best wishes,

Megakles Rogakos, MA MA Phd

Curator of the Corfu Heritage Foundation

Cc: Count Spiro Flamburiari, Chair of the Corfu Heritage Foundation

§

[TRANSLATION OF LETTER FROM THE ORIGINAL GREEK TO ENGLISH]

Professor Emerita Helen Angelomatis; Professor Ilias Yarenis; Professor Nikolaos Karapidakis, Editorial Board of the Ionian University

Corfu, 6 July 2023

Dear Members of the Editorial Board,

Subject: Collaboration with the Committee for the Celebration of the 200th anniversary of the Ionian University

From 2021 at the Corfu Heritage Foundation we are planning a proposal to celebrate the 200th anniversary of the Ionian University. We inform you that we have settled on the following seven sections: 1) Guilford Portraits, 2) Guilford Circle Portraits, 3) Portraits of Fellows of the Ionian Academy, 4) Archival Materials, 5) Evidence, 6) Books and 7) Contemporary Art Exhibition. More details are attached below and are fully developed with images at the following hyperlink: https://www.corfuheritagefoundation.org/1824-2/. The above sections are submitted for your approval. We have already collected high resolution files that will allow us to reproduce the images of the works and artefacts for both the scrapbook and exhibition needs. It is our intention that the exhibition should include exact copies of all of the above-mentioned archival material, unless there is a better idea. We are open for further discussion and cooperation.

More specifically, in my capacity as an art historian, I have analysed all of the portraits in the exhibition – 12 by Guilford, 5 from the Guilford circle, 9 by Ionian Academy collaborators. From each work, according to the evidence it offers, I analyse the visual composition, interpret the psychology of the depicted and place the work in the context of its time. I consider that this offer of mine covers a basic and valuable need of the anniversary, to present the protagonists.

At the same time, we recommend the exhibition of contemporary art entitled “Your most sincere servant and friend Count Guilford”, which is a dedication of our subject in Greek! Such exposure is central to our events as it aims to update Guilford and his vision. I have a lot of curatorial experience, as you can see on my website – https://megaklesrogakos.wordpress.com/. Therefore, we took the initiative to invite 27 artists from Greece and abroad to revive Guilford’s great personality and eccentric appearance. Their proposed works will be made known to you as of 1 November 2023.

We hope you appreciate our initiatives and we look forward to hearing from you.

Kind regards and best wishes,

Megakles Rogakos, MA MA Phd

Curator of the Corfu Heritage Foundation

Cc: Count Spiro Flamburiari, Chair of the Corfu Heritage Foundation

§

§

[EMAIL IN THE ORIGINAL ENGLISH]

From: ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ <anagnostikicorfu@gmail.com>

Sent: Friday, July 19, 2024 10:30 AM

To: Admin <admin@thejennings.org.uk>; info@anglohellenicleague.org <info@anglohellenicleague.org>; m.llewellynsmith@gmail.com <m.llewellynsmith@gmail.com>; matthew.lodge@fcdo.gov.uk <matthew.lodge@fcdo.gov.uk>; Ellie.Stout@rothschildfoundation.org.uk <Ellie.Stout@rothschildfoundation.org.uk>; richard.clogg@sant.ox.ac.uk <richard.clogg@sant.ox.ac.uk>

Cc: info@corfu.gov.gr <info@corfu.gov.gr>; konvoulaw@gmail.com <konvoulaw@gmail.com>; Ιδιαίτερο Γραφείο Δημάρχου <mayor@corfu.gov.gr>; ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΜΕΛΗΣ <nkkourkoumelis@gmail.com>

Subject: Warning! Unauthorized use of Corfu Reading Society’s emblem and material in an alleged forthcoming exhibition in the Ionian Parliament in Corfu

Corfu, 19 July 2024

P.N. 203

To: 

-Sir Michael John Llewellyn-Smith KCVO CMG,

-Mr Mathew Lodge, HM Ambassador to Greece,

-Professor Richard Clogg, Emeritus Fellow of St Antony’s College, Oxford

-Dr John Kittmer, Chair of the Anglo-Hellenic League,

-Ms Ellie Stout, Director of Grants, Rothschild Foundation

-Mr Simon Jennings, Metropolitan Kallistos Foundation

Dear Sirs, dear Madams,

We were very unpleasantly surprised to learn that Mr. Rogakos has compiled a digital catalogue for an alleged exhibition on the 200th anniversary of the Ionian Academy. In this catalogue, he has completely arbitrarily, without our permission, and without any prior notice or written request, included the emblem of the Corfu Reading Society and the name of its President, as a supposed collaborator. In addition, on several pages he also includes, without any relevant permission, visual and other material that belongs to the Corfu Reading Society and constitutes its property!!

We have already sent the following information to Mr. Rogakos, who – unfortunately – not only did not respond to our obvious and legitimate request, but also responded in a completely inappropriate manner, even though, in the past, he had stated and had made a written commitment that he would ask for our written permission for any use of intellectual property belonging to the Corfu Reading Society.

We understand that you have no responsibility for the problem that has arisen, however, with this letter we wish:

• on the one hand, to inform you that we have nothing to do with the above mentioned alleged exhibition and
• on the other hand, in case you are involved in the exhibition and the catalogue under printing, we ask you to remove any reference to the Corfu Reading Society and its President from any possible promotion of this action, in any print or digital medium.

We thank you in advance for your response and your time.

We would particularly appreciate an update from you on this matter.

Yours sincerely

The President                                                        The Secretary

Thanasis Makris                                                    Kostas Kardamis

Please find below our letter to Mr. Rogakos:

Corfu, 14 July 2024

P.N. 200

Mr Rogakos,

We were very disappointed to discover that, once again, without our permission and without any prior notification or written request from you, you are using the emblem of the Corfu Reading Society on the catalogue of an exhibition you are organising concerning to the 200th anniversary of the Ionian Academy.

Similarly, without any permission, you are using the name of the President of the Corfu Reading Society as a supposed collaborator, as well as visual and other material that belong to the Corfu Reading Society and constitute its property!

We ask you to remove immediately any reference to the Corfu Reading Society and its President, as well as any visual or other material that belong to the Corfu Reading Society from any printed or digital media, and to resend the bulk email, without the slightest reference to the Corfu Reading Society.

Since you do not have any permission for any use of either our Society’s emblem or any historical document and intellectual property belonging to the Corfu Reading Society, you must remove them from the publication as well, which you have prepared without our permission and to resend the digital catalog without the illegally used documents!

If you do not respond to our request by Tuesday, 16th July 2024, you will oblige us to issue a public denial.

We also inform you that we will copy this letter to all of your alleged collaborators, as they appear in the digital copy that you sent us.

Reserving all our legal rights, we hope that you will comply with the proper procedures and that we will not need to return to this matter.

The President                                                                                  The Secretary

Thanasis Makris                                                                              Kostas Kardamis

§

[TRANSLATION OF LETTER FROM THE ORIGINAL GREEK TO ENGLISH]

Mr Thanassis Makris, Chair of the Corfu Reading Society

Athens, 15 July 2024

Dear Mr Makris,

I wish to position myself in relation to your extremely unfortunate email from 14 July 2024, which is full of bile and malice, just as I intend to do in court in support of the position of our former President and the Corfu Heritage Foundation for the 200th anniversary of the Ionian Academy, which I supervise since 2021.

First and foremost, it is sad that you do not realise and do not respect that I am in mourning for the loss of Spiro Flamburiari and the only driving force I have is the honour in his person! With all due respect to your institution, I feel that you are wronging and insulting me!

At the Corfu Heritage Foundation I have dedicated myself to honour Guilford, the supreme Philhellene, in the best possible way. My effort was appreciated and embraced by all the Philhellenic foreigners who matter – His Majesty’’s ambassadors present and past, Professor Richard Clogg, Dr Bruce Clarke, Mr Robert Christophorides, the Rothschild Foundation and the Metropolitan Kallistos Foundation.

On the other hand, the Greeks who should be important – the Ionian University and finally the Corfu Reading Society – unfortunately chose not to collaborate with us for reasons that I will expose if necessary! I remind you that you refused access to the Corfu Guilford Archive when I had explained to you its importance as primary material that would inspire the artists who would create work for our exhibition. Our archive holds all letters on the subject, with the first such letter dating from 18 August 2021!

With your unfortunate e-mail, you demand that we withdraw every artefact that refers to the Corfu Reading Society. Why and how do you expect such a demand? The Corfu Guildford Archive is a key component of our publication. In addition, we have dully respected the copyright of material from the Corfu Reading Society, of which I was the official recorder/curator!

As President of the most ancient intellectual institution of Greece, you should have stood by our side for this titanic task that I undertook and personally carried out. You know well that Spiro Flamburiari, who has been the Corfu Reading Society’s greatest supporter, wished your support in this respect.

May God enlighten you to be worthy of the expectations of our former Chairman and to beneficially manage the Aimilia and Spiro Flamburiari Foundation. And I would suggest that you concentrate energies for the erection of the “Obelisk for 1716”, rather than exhaust them opposing my struggle for the Corfu Heritage Foundation!

Megakles Rogakos, MA MA Phd

Curator of the Corfu Heritage Foundation

§

[THE ORIGINAL GREEK TEXT]

Ο επικεφαλής της Αναγνωστικής Εταιρείας Κέρκυρας

υποτιμά την τιμή του Λόρδου Γκίλφορντ και τη μνήμη του

Κόμητα Φλαμπουριάρη και του Λόρδου Ρόθτσαϊλντ

§

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟ-ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Για λόγους φυσικής δικαιοσύνης, η ουσία αυτής της παρουσίασης τέθηκε ενώπιον του Κυρίου Θανάση Μακρή, Προέδρου της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας, για να του δοθεί η πλήρης ευκαιρία να απαντήσει ή να αντιταχθεί σε αυτήν πριν από τη δημοσίευσή της και τη γενική της κυκλοφορία.

Ο Κύριος Μακρής δεν έχει προβεί σε καμία ανταπόκριση ή αντίρρηση επ᾽ αυτού.

Υπό το πρίσμα αυτής της αποτυχίας απάντησης ή αντίρρησης, πρέπει να ειπωθεί ότι κάθε απλό άτομο –όταν έρχεται αντιμέτωπο με τις δηλώσεις και την τεκμηρίωση που περιέχονται σε αυτή την παρουσίαση– θα ήθελε να δικαιολογήσει τις ενέργειές του και να ξεκαθαρίσει το αρχείο.

Στο συγκεκριμένο πλαίσιο πρέπει να ειπωθεί:

1. λαμβάνοντας υπόψη το μεγάλο χρονικό διάστημα που ο Κύριος Μακρής και ο Δρ Ρογκάκος απασχολούν αμοιβαία το θέμα και

1. Η συνήθης επιθυμία του Κυρίου Μακρή να χρησιμοποιεί άμεσα και ειλικρινή μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ως τρόπο συμπεριφοράς στο πλαίσιο αυτού του θέματος και

1. η πλέον σιωπή του και η αποτυχία του να ανταποκριθεί στην πρόσκληση να σχολιάσει αυτή την παρουσίαση

1. υποδηλώνει, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως, την αναγνώριση ότι οι όροι αυτής της παρουσίασης είναι σωστοί

• και αυτό

η τωρινή σιωπή του δεν εμποδίζει κανένα λογικό άτομο να θεωρήσει ότι αυτή η παρουσίαση είναι σωστή σε σχέση με την αδικία του Δρος Ρογκάκου από τον Κύριο Μακρή και τη ζημιά που έγινε στον Δρα Ρογκάκο τόσο σε επίπεδο φήμης όσο και σε οικονομικό επίπεδο.

• και αυτό

έχοντας προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά, οικονομική και φήμη, ο Κύριος Μακρής δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται με κανέναν τρόπο να απαντήσει ή να το δικαιολογήσει, αφού του δόθηκε η ευκαιρία να το πράξει –

• Σε αυτό το τελευταίο πλαίσιο δημοσιεύεται αυτή η παρουσίαση.

§

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Με μεγάλη λύπη ανακοινώνουμε σήμερα την κακόβουλη διακοπή του επετειακού λευκώματος «Γκίλφορντ 1824 – 200ετηρίδα της Ιονίου Ακαδημίας» και της σχετικής έκθεσης «Ὁ σὸς εἰλικρινέστατος δοῦλος καὶ φίλος Κόμης Γυίλφορδ» που είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στο κτίριο της πρώην Ιονίου Βουλής, Κέρκυρα, την περίοδο 1 – 30 Αυγούστου 2024.

Αυτό το σημαντικό και ιστορικό γεγονός προτάθηκε για πρώτη φορά με επιστολή του Δρος Μεγακλή Ρογκάκου, Επιμελητή του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς – («ΙΚΚ»), στον Κύριο Θανάση Μακρή, Πρόεδρο της Αναγνωστικής Εταιρείας Κέρκυρας – («ΑΕΚ»), στις 18 Αυγούστου 2021. Μία έκθεση είχε προγραμματιστεί να βασιστεί σε μια επιλογή σημαντικών αντικειμένων σχετικά με την ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας, που φυλάσσεται στο Κερκυραϊκό Αρχείο Γκίλφορντ, που αποκτήθηκε, για το κοινό, από την ΑΕΚ σε δημοπρασία στο Λονδίνο το 1981.

Ο Δρ Ρογκάκος έφερε την προσωπογραφία του Γκίλφορντ από τον Πιέτρο Μανσιόν (1803-1888) και το πτυχίο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που του απονεμήθηκε το 1819, υπόψη του Λόρδου Τζέικομπ Ρόθτσαϊλντ και του Κόμητα Σπύρου Φλαμπουριάρη, οι οποίοι, οδηγημένοι από την αγάπη τους για την Κέρκυρα και την κληρονομιά της, δώρισαν τα έργα αυτά στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τοποθετήθηκαν στην αίθουσα δεξιώσεων της Πρυτανείας του Ιονίου Πανεπιστημίου και αποκαλύφθηκαν σε ειδική εκδήλωση εκεί στις 7 Μαΐου 2022.

Με επιστολή της 17ης Απριλίου 2023, ο Κόμης Φλαμπουριάρης ενημέρωσε τον Καθηγητή Ανδρέα Φλώρο, Πρύτανη του Ιονίου Πανεπιστημίου, ότι τόσο η Α.Μ. ο Πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αθήνα και ο Λόρδος Ρόθτσαϊλντ συμφώνησαν να συμμετάσχουν, ως συντονιστές, σε ένα επετειακό έργο το 2024 της ίδρυσης της Ιονίου Ακαδημίας του Λόρδου Γκίλφορντ, που είναι ο προκάτοχος του Ιονίου Πανεπιστημίου. Το ΙΚΚ και το Ίδρυμα Ρόθτσαϊλντ θα χορηγούσαν την εκδήλωση και είχαν συμφωνήσει να μοιράζονται εξίσου οποιοδήποτε κόστος της.

Με επιστολή της 17ης Απριλίου 2023, ο Κόμης Φλαμπουριάρης ενημέρωσε τον καθηγητή Φλώρο και τον Κύριο Μακρή ότι η απασχόληση του Δρος Ρογκάκου –ως εκπροσώπου και επιστημονικού συνεργάτη του έργου στη διοργάνωση των εκδηλώσεων– ως προϋπόθεση της συμμετοχής του Κόμητα Φλαμπουριάρη. Τόνισε τις γνώσεις του Δρος Ρογκάκου για τον Γκίλφορντ και τους υπενθύμισε την επιτυχή συμμετοχή και εποπτεία του στις εκδηλώσεις εθνικής επετείου του 2021.

Με επιστολή της 6ης Ιουλίου 2023, ο Δρ Ρογκάκος υπέβαλε στην Ομότιμη Καθηγήτρια Ελένη Αγγελομάτη, στον Καθηγητή Ηλία Γιαρένη και στον Καθηγητή Νικόλαο Καραπιδάκη, Συντακτική Επιτροπή του Ιονίου Πανεπιστημίου, την επιστημονική πρότασή του για έγκρισή τους. Αυτή η πρόταση οργανώθηκε σε επτά ενότητες: 1) προσωπογραφίες του Γκίλφορντ· 2) προσωπογραφίες προσωπικοτήτων στον κύκλο του Γκίλφορντ· 3) προσωπογραφίες συνεργατών της Ιονίου Ακαδημίας· 4) αρχειακό υλικό· 5) τεκμηριωμένες αποδείξεις· 6) βιβλία· 7) έκθεση σύγχρονης τέχνης.

Όλες αυτές οι λεπτομέρειες αναπτύχθηκαν πλήρως με εικόνες στον ακόλουθο υπερσύνδεσμο: www.corfuheritagefoundation.org/1824-2/.

Δυστυχώς, οι δύο κύριοι υποστηρικτές του γεγονότος πέθαναν αμέσως μετά σε σύντομο χρονικό διάστημα – ο Κόμης Φλαμπουριάρης πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου 2023 και ο Λόρδος Ρόθτσαϊλντ πέθανε στις 26 Φεβρουαρίου 2024. Το χάσμα εξουσίας που ακολούθησε φάνηκε να δίνει την ευκαιρία σε άλλους, στο παρελθόν υπερ-αριθμητικά άτομα να συμπεριφέρονται άτακτα προς το ΙΚΚ και αυτό το επετειακό έργο. Ο καθηγητής Φλώρος έπαψε να απαντά στις επιστολές που του έστειλαν ο Δρ Ρογκάκος και η Κοντέσα Μίλλυ Φλαμπουριάρη, διάδοχος Πρόεδρος του ΙΚΚ.

Στις 26 Φεβρουαρίου 2024, ο Δρ Ρογκάκος έστειλε με επιστολή του στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Φλαμπουριάρη, στο οποίο περιλαμβάνεται ο Κύριο Μακρής, την προσφορά για το κόστος του επετειακού Λευκώματος. Με την απροθυμία τους να απαντήσουν, ο Δρ Ρογκάκος διαπίστωσε ότι οι δικαιολογίες τους (αργότερα θα αποδειχθεί ότι ήταν φανταστική δικαιολογία) ήταν η «αδυναμία να συνεισφέρουν» λόγω γραφειοκρατικών καθυστερήσεων. Το Ίδρυμα Ρόθτσαϊλντ μπήκε σε αυτήν την κρίση αποδεχόμενος να καλύψει το πλήρες κόστος μονομερώς.

Αυτή ήταν μία φανταστική δικαιολογία, διότι αργότερα, ο Κύριος Μακρής, με ημέιλ προς τον Δρα Ρογκάκο στις 14 Ιουλίου 2024, του ζήτησε να αφαιρέσει αμέσως από το Λεύκωμα κάθε αναφορά στην ΑΕΚ και τον Πρόεδρό της. Αυτή η απαίτηση ήταν αντίθετη με όλες τις προηγούμενες διευθετήσεις και συμφωνίες βάσει των οποίων είχε δαπανηθεί πολύς χρόνος και έξοδα, ιδιαίτερα από τον Κόμητα Φλαμπουριάρη, τον Δρα Ρογκάκο και το Ίδρυμα Ρόθτσαϊλντ.

Ο Κύριος Μακρής, εντελώς αθέμιτα και παράνομα, απείλησε ότι, σε περίπτωση που ο Δρ Ρογκάκος δεν συμμορφωθεί με το αίτημά του έως τις 16 Ιουλίου 2024, θα αποκάλυπτε το θέμα με δημόσια άρνηση του ίδιου και της ΑΕΚ.

Μετά από αυτήν την εντελώς ανάρμοστη και παράνομη απειλή, στις 19 Ιουλίου 2024, έκανε, πράγματι, απερίσκεπτα, παράνομα και με κακόβουλη πρόθεση, αυτή την απειλητική άρνηση σε πολλούς και διάφορους αποδέκτες, συμπεριλαμβανομένων διπλωματών, ακαδημαϊκών, εταίρων και άλλων που είχαν συνεισφέρει στο Λεύκωμα.

Αν και εκπροσωπεί το παλαιότερο πνευματικό ίδρυμα στην Ελλάδα, που ιδρύθηκε το 1836, ο Κύριος Μακρής παρεξήγησε την αληθινή θέση σε δύο περιπτώσεις.

Πρώτον, γράφοντας ότι το ΙΚΚ δεν είχε άδεια για αυτή τη συνεργασία.

Μάλιστα, η άδεια δόθηκε με επιστολή του Κυρίου Μακρή προς τον Κόμητα Φλαμπουριάρη στις 3 Ιανουαρίου 2023 (η σχετική επιστολή αναπαράγεται εδώ). Το επιστολόχαρτο, που ανέφερε τη συμμετοχή της ΑΕΚ, εμφανίστηκε ήδη στις 8 Ιουλίου 2023 (η σχετική επιστολή αναπαράγεται και αυτή εδώ).

Δεύτερον, ο Κύριος Μακρής παρεξήγησε, πάλι γραπτώς, ότι ο Δρ Ρογκάκος δεν απάντησε στο αίτημά του μέχρι την προθεσμία που είχε επιβάλει.

Πράγματι, ο Δρ Ρογκάκος απάντησε με επιστολή στις 15 Ιουλίου 2024 (η σχετική επιστολή αναπαράγεται και εδώ), η οποία έδωσε σε όλα τα μέρη διέξοδο από την ακραία ταλαιπωρία που σκόπιμα είχε προκαλέσει ο Κύριος Μακρής.

Ως αποτέλεσμα, ο Κύριος Μακρής προκάλεσε απερίσκεπτα, κακόβουλα και με πρόθεση στον Δρ Ρογκάκο σοβαρή επαγγελματική δυσφήμηση, ειδικά προς τον Δήμο Κέρκυρας.

Με επιστολή της 22ας Ιουλίου 2024, ο Δρ Ρογκάκος ζήτησε από τον Κύριο Μακρή να ζητήσει συγγνώμη και ως εκ τούτου να διορθώσει την προσβολή του δημόσια αμέσως, χωρίς καμία καθυστέρηση.

Το πιο σημαντικό, ο Δρ Ρογκάκος του υπενθύμισε ότι αυτή η επικείμενη επετειακή εκδήλωση ήταν εθνικής σημασίας και ότι θα ήταν καλύτερο να εκπληρώσουν την ομόφωνη επιθυμία των εκλιπόντων Προέδρων, Κόμητα Φλαμπουριάρη και Λόρδου Ρόθτσαϊλντ, να τιμήσουν τον Γκίλφορντ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Ταυτοχρὀνως θα πρέπει να αποδοθεί φόρος τιμής στη μνήμη αυτών των δύο αγαπημένων αείμνηστων προστατὠν της Κερκύρας.

Δυστυχώς, ο Κύριος Μακρής δεν το έκανε – αντίθετα, έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα.

Το να εκθέτει την πρόθεσή του καθ᾽ όλη τη διάρκεια μετά τον θάνατο του Κόμητα Φλαμπουριάρη, με μία επιστολή την ίδια ημέρα, 22 Ιουλίου 2024, επανέλαβε τις παράνομες απαιτήσεις του ακόμη πιο σκληρά με καθόλου αβέβαιους όρους ως εξής:

«1) Δεν επιτρέπουμε σε εσάς και σε κανένα τρίτο μέρος να χρησιμοποιείτε τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας μας για το υλικό της ΑΕΚ.

2) Δεν συναινούμε στη διοργάνωση της έκθεσης στην οποία θα εκτίθεται υλικό από τις συλλογές μας χωρίς την έγκρισή μας.

3) Δεν εγκρίνουμε την κυκλοφορία σε οποιαδήποτε μορφή –ψηφιακή, έντυπη κλπ– καταλόγου έκθεσης που απεικονίζει υλικό από τις συλλογές της ΑΕΚ.

4) Διαφωνούμε με όλες τις ενέργειές σας, οι οποίες μας απεικονίζουν ως συνεργαζόμενους μαζί σας.»

Όλα τα παραπάνω ήταν αντίθετα με αυτά που είχαν συμφωνηθεί κατά τους μήνες προετοιμασίας του εν λόγω Λευκώματος και εκδήλωσης.

Όλα τα παραπάνω ήταν αντίθετα με αυτά που είχαν συμφωνηθεί κατά τους μήνες προετοιμασίας του εν λόγω Λευκώματος και της εκδήλωσης.

Όλη αυτή η εργασία και τα έξοδα δαπανήθηκαν με βάση τις συμφωνίες καλής πίστης που επιτεύχθηκε και συζητήθηκαν πλήρως με τον Κύριο Μακρή και την ΑΕΚ.

Όλη αυτή η εργασία και τα έξοδα, καθώς και η έκθεση της φήμης, καταστράφηκαν συνοπτικά από τον Κύριο Μακρή σαν να μην είχαν νόημα όλες οι συμφωνίες καλής πίστης και η εργασία και τα έξοδα που δαπανήθηκαν με βάση αυτές τις συμφωνίες καλής πίστης.

Ο Κύριος Μακρής, ο οποίος δεν θα μπορούσε να αγνοεί τη φημική και οικονομική ζημιά που θα προκαλούσε η απόκλισή του από όλα τα σχέδια και τις συμφωνίες καλής πίστης που είχαν προηγηθεί.

Δυστυχώς, με αυτή την παρατεταμένη και κακόβουλα επιδιωκόμενη αρνητική ενέργεια ο Κύριος Μακρής αμαυρώνει όχι μόνο την τιμή του Γκίλφορντ, αλλά και τη μνήμη του Κόμητα Φλαμπουριάρη και του Λόρδου Ρόθτσαϊλντ.

Ας ελπίσουμε ότι τα μέλη της Αναγνωστικής Εταιρείας Κέρκυρας μπορούν να λάβουν υπόψη αυτό το σημαντικό ζήτημα – να εξελιχθούν από το παρελθόν και να εκσυγχρονίσουν σωστά την οπτική και τη διοίκησή της.

Με βάση το σύνθημα του Διακεκριμένου Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου, «Auspicium Melioris Aevi», υποσχόμαστε σε όλους τους καλούς μας φίλους στο ΙΚΚ και καλά μέλη της ΑΕΚ :-

Ότι αυτή η επετειακή εκδήλωση, με τη συνοδευτική δημοσίευση του Λευκώματος, θα υλοποιηθεί ακόμη με τη βοήθεια άλλων και ανώτερων δυνάμεων που δεν επιτρέπουν στον φόβο να σκοτώνει τα όνειρα…

Ο φόρος τιμής στον Λόρδο Γκίλφορντ και η τιμή του Κόμητα Φλαμπουριάρη και του Λόρδου Ρόθτσαϊλντ θα επιτευχθούν ακόμη… παρά τις κακόβουλες παρεμβάσεις ορισμένων προσώπων στην Κέρκυρα.

Σπύρος Ι. Νικολάου

Επίτιμος Σύμβουλος της Επικρατείας

Αθήνα, 24 Ιουλίου 2024

§

[ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ]

Κύριο Θανάση Μακρή, Πρόεδρο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας

Κέρκυρα, 18 Αυγούστου 2021

Κύριε Πρόεδρε,

Θέμα: Έκθεση για τη 200ετηρίδα του Ιονίου Πανεπιστημίου το 2024

Εύχομαι να είσαστε καλά.

Το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς, αποσκοπώντας στην προώθηση των ελληνοαγγλικών σχέσεων, σε στενή συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, θα προτείνει προσεχώς στη Δημοτική Πινακοθήκη Κερκύρας να οργανωθεί μία σημαντική επετειακή έκθεση για τον Φρέντερικ Νορθ, Κόμη του Γκίλφροντ, ιδρυτή της Ιονίου Ακαδημίας, και τα 200 έτη από την ίδρυση του Ιονίου Πανεπιστημίου κατά τους θερινούς μήνες του 2024. Ο κος Φλαμπουριάρης (κοινοποιείται) επιθυμεί κάτω από την ομπρέλα του Πανεπιστημίου να έλθουν το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς και η Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας.

Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου, κος Φλώρος (επίσης κοινοποιείται), μας ζήτησε να του παρουσιάσουμε μία κατάσταση των έργων τέχνης και τεκμηρίων για την εν λόγω επετειακή έκθεση. Για αυτόν τον λόγο και με σκοπό να προετοιμαστώ για τη συνάντησή μας με τον κο Φλώρο στις 24 Αυγούστου θα ήθελα να ψηφιοποιηθούν τα παρακάτω 26 τεκμήρια από το Κερκυραϊκό Αρχείο Γκίλφορντ.

Το σκεπτικό μας είναι να αναθέσουμε σε ειδικούς ιστορικούς να προβούν σε μελέτες που θα σχολιάσουν οποιοδήποτε από τα εν λόγω τεκμήρια επιλέξουν. Είμαι διαθέσιμος άμεσα να επιμεληθώ της ψηφιοποίησης. Νομίζω ότι θα χρειαστώ τον πύργο τεκμηρίωσης για μία ημέρα.

Σας παρακαλώ να μου γνωρίσετε το συντομότερο δυνατό την απόφαση σας σχετικά με το συγκεκριμένο αίτημά μας.

Με εξαιρετική εκτίμηση και φιλικούς χαιρετισμούς,

Μεγακλής Ρογκάκος, MA MA Phd

Επιμελητής του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

Κοινοποιήσεις:  Καθηγητή Ανδρέα Φλώρο, Πρύτανη του Ιονίου Πανεπιστημίου

Κόμητα Σπύρο Φλαμπουριάρη, Πρόεδρο του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

§

ΕΠΙΛΟΓΗ 26 ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΓΚΙΛΦΟΡΝΤ

Φ III 46.- 25.10.1819 | Έντυπη ανακοίνωση της προσφοράς βιβλἰων από το Πανεπιστήμιο Κείμπριτζ στην Ιόνιο Ακαδημία, στην αγγλική.

Φ IV 4.- 5.4.1820 | Έντυπο απόκομμα παρουσίασης της ίδρυσης της Ιονίου Ακαδημίας στην Ιθάκη, στην ιταλική.

Φ IV 5.- 7.3.1820 | Επιστολή του Κ. Λογοθέτη προς Γκίλφορντ, στην ελληνική, που υμνεί και ευχαριστεί τους Άγγλους.

Φ IV 11.- 25.3.1820 | Έγγραφο της συγκλήτου της Ιονίου Πολιτείας, στην ιταλική, που ορίζει τον Γκίλφορντ άρχοντα του πανεπιστημίου.

Φ IV 25.- 31.1.1820 | Έντυπη κοινοποίηση στη λατινική της προσφοράς βιβλἰων από το Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ στην Ιόνιο Ακαδημία.

Φ V 5.- 17.5.1824 | Σχέδιο ίδρυσης της Ιονίου Ακαδημίας, στην αγγλική.

Φ V 14.- 11.11.1824 | Προκήρυξη του άρχοντα του πανεπιστημίου, στην ιταλική, που ανακοινώνει στολές, παρουσία και διαγωγή.

Φ V 17.- 27.12.1824 | Επιστολή του Γκίλφορντ προς Δ. Σχινά, στην ιταλική, που περιλαμβάνει θυρεό του αποστολέα.

Φ V 20.- 14.2.1825 | Επιστολή του Γκίλφορντ προς Α. Μπάθερστ, στην αγγλική, που αναφέρεται στη λειτουργία του πανεπιστημίου.

Φ V 28.- 22.4.1825 | Επιστολή του Γκίλφορντ προς Α. Μπάθερστ, στην αγγλική, που αναφέρεται στο ανεξίθρησκο του πανεπιστημίου.

Φ VIII 46.- 30.11.1827 | Επιστολή του Φ. Άνταμ προς ανώνυμο, στην αγγλική, που αναφέρει τον θάνατο του Γκίλφορντ.

Φ VIII 47.- 24.12.1827 | Επιστολή του Ι. Χρόνη προς ανώνυμο, στην ιταλική, που συλλυπείται για τον θάνατο του Γκίλφορντ.

Φ VIII 48.- 27.12.1827 | Επιστολή του Γκίλφορντ προς Σέφηλντ, στην γαλλική, που ενημερώνει για τις οδηγίες του Γκίλφορντ για τη λειτουργία της βιβλιοθήκης μετά τον θάνατό του.

Φ VIII 64.- 15.8.1829 | Αναφορά του Α. Παπαδόπουλου Βρετού, στην ιταλική, για τη βιβλιοθήκη.

Φ VIII 66.- 10.1830 | Κατάλογος βιβλίων από τη βιβλιοθήκη, στην ιταλική.

Φ IX 6.- μετά 1819 | Έγγραφο με κείμενο υμνητικό για τον Γκίλφορντ, στη λατινική.

Φ IX 10.- περίπου 1820 | Έγγραφο με τέσσερις στίχους εγκωμιαστικούς του Δανιήλ ιερομονάχου Βαριζίου για τον Γκίλφορντ, στην ελληνική και καλλιγραφημένο.

Φ IX 18.- περίπου 1820 | Έγγραφο με εγκώμιο του Μανουήλ ιερομονάχου Πεταλά Ιωάννη στο Βασίλειο της Αγγλίας για τη Μεγάλη Βρετανία και τον Γκίλφορντ, στην ελληνική.

Φ IX 35.- περίπου 1820 | Ύμνος, με στοιχεία από την κλασσική γραμματεία, ανωνύμου για τον Γκίλφορντ, στην ελληνική.

Φ IX 36.- περίπου 1820 | Υμνητικό ποίημα, με 39 στίχους, για την ελληνική παιδεία του Γκίλφορντ, του Μπερνάρντο Ζαμάνια, στη λατινική.

Δ 1.- 27.5.1814 | Δίπλωμα της εκλογής του Γκίλφορντ ως προέδρου των Εφόρων τη Φιλομούσου Εταιρίας, στην ελληνική.

Δ 2.- 4.3.1817 | Δίπλωμα του Γκίλφορντ από την Ιταλική Ακαδημία, στην ιταλική.

Δ 3.- 10.4.1820 | Δίπλωμα του Γκίλφορντ από την Ετρουσκική Ακαδημία, στην ιταλική.

Δ 4.- 8.8.1820 | Έγγραφο του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ προς τον Γκίλφορντ, ως καγκελάριο της Ακαδημίας, στη λατινική.

Δ 5.- 19.4.1822 | Δίπλωμα του Γκίλφορντ από τη Βασιλική Ακαδημία Λούκας, στην ιταλική.

Τ 1.- 13.10.1827 | Διαθήκη του Γκίλφορντ, που μεταξύ άλλων ορίζει τις δωρεές του προς την Ιόνιο Ακαδημία, στην αγγλική.

§

§

[ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ]

Καθηγητή Ανδρέα Φλώρο, Πρύτανη του Ιόνιου Πανεπιστημίου

Κέρκυρα, 17 Απριλίου 2023

Αξιότιμε Κύριε Πρύτανη, αγαπητέ μου Ανδρέα,

Θέμα: Εκδηλώσεις το 2024 για τη 200ετηρίδα του Ιονίου Πανεπιστημίου

Ο χρόνος περνά και δεν γνωρίζουμε τί έχει κάμει μέχρι σήμερα ο Κος Γιαρένης σχετικά με την εκδήλωση του εορτασμού των 200ων ετών από την ίδρυση της Ακαδημίας από τον Γκίλφονρτ.

Ζητώ από εσένα προσωπικά με τη συμπαράσταση του Κου Θανάση Μακρή, Προέδρου της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας, όπως οργανώσουμε μία σειρά από θέματα που πρέπει να λάβουν σάρκα και οστά άμεσα διότι ο χρόνος μας πιέζει!

Όπως γνωρίζεις, οργανώθηκε μία συντονιστική επιτροπή όπου συμμετέχουν τόσον ο εν Ελλάδι Πρέσβης της Μεγάλης Βρετανίας όσο και η σημαντική προσωπικότης του Λόρδου Τζέικομπ Ρόθτσαϊλντ, επικεφαλής του Ιδρύματος Ρόθτσαϊλντ. Αμφότεροι θα πρέπει να πληροφορηθούν σε ποιό σημείο ευρίσκονται τα διάφορα εν εξελίξη θέματα.

Επειδή το γενικό πρόσταγμα θα πρέπει να το έχει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου, σου ζητώ όπως επειγόντως ενεργοποιηθεί η ανάθεση έρευνας στους ως κάτωθι ειδικούς επιστήμονες: Ελένη Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, Χαράλαμπο Δενδρινό, Έλλη Δρούλια, Αθανάσιο Ευσταθίου, Δημήτρη Ζυμάρη, Γεώργιο Κεντρωτή, Σταύρο Κάτσιο, Τζον Κίτμερ, Νικόλαο Κουρκουμέλη, Δάφνη Κυριάκη, Σοφία Λαΐου, Σκοτ ΜακΚέντρικ, Δημήτριο Γ. Μεταλληνό, Αναστάσιο-Ιωάννη Δ. Μεταξά, Μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστο Γουέαρ, Θεμιστοκλή Μουρτζανό, Ρόντρικ Μπίτον, Μεγακλή Ρογκάκο και Άλεξ Σακαλή. Η ιδέα που έχουμε είναι όπως χρησιμοποιηθούν τα παρακάτω 26 τεκμήρια από το Κερκυραϊκό Αρχείο Γκίλφορντ, που ανήκουν στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας, για να ανατεθεί στα ανωτέρω πρόσωπα να προβούν σε σχετικές μελέτες. Οι μελέτες αυτές θα είναι η βάσις του προς έκδοσιν λευκώματος. Με τη συμμετοχή συνεργασίας και επιστημονικής βοηθείας του συνεργάτου μας Δρος Ρογκάκου θα αναλάβουμε με ποιό συγκεκριμένο θέμα θα ασχοληθεί έκαστος των ανωτέρω αναφερομένων συνεργατών μας, ώστε να αξιοποιηθεί γόνιμα η συμμετοχή τους.

Ένα άλλο θέμα που χρήζει αμέσου επεμβάσεως όπως η Πινακοθήκη Δήμου Κερκύρας μας γνωρίσει χωρίς άλλη καθυστέρηση τη διάρκεια της έκθεσης που θα παράσχει στο Πανεπιστήμιο.

Αναμένω τη σχετική σου ανταπόκριση.

Με εξαιρετική εκτίμηση και φιλικούς χαιρετισμούς,

Σπύρος Φλαμπουριάρης

Πρόεδρος του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

Κοινοποίηση: Κύριο Θανάση Μακρή, Πρόεδρο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας

§

[ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ]

Καθηγητή Ανδρέα Φλώρο, Πρύτανη Ιονίου Πανεπιστήμιο

Κύριο Θανάση Μακρή, Πρόεδρο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας

Κέρκυρα, 17 Απριλίου 2023

Αγαπητέ μου Ανδρέα και αγαπητέ μου Θανάση,

Θέμα: Απασχόληση του Δρος Μεγακλή Ρογκάκου στην οργάνωση των εκδηλώσεων για τη 200ετηρίδα του Ιονίου Πανεπιστημίου

Είμαι βέβαιος ότι αμφότεροι θα γνωρίζετε το πόσον αναγκαία είναι η απασχόλησις ειδικού συνεργάτου που θα συντονίσει όλα τα θέματα που αφορούν την οργάνωση των εκδηλώσεων για τον εορτασμό της 200ετηρίδας του Ιονίου Πανεπιστημίου από τον Λόρδο Γκίλφορντ.

Είμαστε στον Απρίλιο του 2023 και προ των θυρών της επετείου του 2024 και δεν έχει γινεί τίποτε – από ό,τι γνωρίζω. Είναι πλέον καιρός να ανατεθεί η οργάνωση των εκδηλώσεων σε άτομο που θα συντονίσει το όλο θέμα. Η υπό τον Κο Γιαρένη επιτροπή δε νομίζω ότι έχει απασχοληθεί αποτελεσματικά (;).

Βάζοντας παράμερα την επιφυλακτική προδιάθεσή σας για την απασχόληση του Δρος Μεγακλή Ρογκάκου στο θέμα των εν λόγω εκδηλώσεων θα επιμείνω όπως, λόγω γνώσεως και ήδη απασχόλησής του με τον Γκίλφορντ τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αγγλία, αναλάβει εκείνος τον συντονισμό των όσων θεμάτων πρόκειται να μας απασχολήσουν. Σας υπενθυμίζω την επιτυχή ανάμειξη και επίβλεψή του στις εκδηλώσεις για την εθνική μας επέτειο του 2021.

Βεβαίως η συμμετοχή του Κου Γιαρένη στην οργάνωση των εκδηλώσεων για την επέτειο των 200ων ετών από την ίδρυση του Ιονίου Πανεπιστημίου θα είναι πάντα ευπρόσδεκτος.

Η προσωπική μου ανάμειξη στις εν λόγω εκδηλώσεις εξαρτάται από την τοποθέτησή σας στο ανωτέρω θέμα.

Με εξαιρετική εκτίμηση και φιλικούς χαιρετισμούς,

Σπύρος Φλαμπουρίαρης

Πρόεδρος του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

§

[ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ]

Κύριο Θανάση Μακρή, Πρόεδρο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας

Κέρκυρα, 18 Μαΐου 2023

Αξιότιμε Κύριε Μακρή,

Θέμα: Έκθεση για τη 200ετηρίδα του Ιονίου Πανεπιστημίου το 2024

Το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς επιθυμεί να ολοκληρώσει την εκθεσιακή πρότασή του προς το Ιόνιο Πανεπιστήμιο σχετικά με τη συμπλήρωση 200 ετών από την ίδρυσή του.           Για αυτόν τον λόγο σας παρακαλώ να φροντίσετε να έχουμε πρόσβαση στο Κερκυραϊκό Αρχείο Γκίλφορντ, που σχετίζεται με την ίδρυση και τη λειτουργία της Ιονίου Ακαδημίας.

Θα χρειαστώ πρόσβαση είτε στα καθαυτό αρχειακά τεκμήρια είτε σε ψηφιοποιημένα αρχεία υψηλής ανάλυσης αυτών των τεκμηρίων για να εξετάσουμε την εκθεσιμότητά τους.

Σας θυμίζουμε ότι στο αρχείο μας έχουμε αντίγραφο της επιστολής μας από τις 18 Αυγούστου 2021 για αυτό το θέμα, όταν ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου, Καθηγητής Ανδρέας Φλώρος, μας είχε ζητήσει να του παρουσιάσουμε μία κατάσταση των έργων τέχνης και τεκμηρίων για την εν λόγω επετειακή έκθεση. Είχαμε τότε εκφράσει τη διάθεσή μας να επιμεληθούμε της ψηφιοποίησης 26 τεκμηρίων από το εν λόγω αρχείο, αλλά μας είχατε γνωρίσει ότι ήδη αυτό ευρισκόταν σε σχετική διαδικασία. Ευελπιστούμε με την πάροδο δυο ετών αυτό να έχει ολοκληρωθεί.

Παρακαλώ σημειώσατε ότι ευρίσκομαστε στην Κέρκυρα μέχρι την αρχή του Ιουνίου και θα επιθυμούσαμε να προχωρήσαμε με την έρευνά μας το συντομότερο δυνατόν.

Σας παρακαλούμε να μας γνωρίσετε το συντομότερο δυνατό την απόφαση σας σχετικά με το συγκεκριμένο αίτημά μας.

Με εξαιρετική εκτίμηση και φιλικούς χαιρετισμούς,

Μεγακλής Ρογκάκος, MA MA Phd

Επιμελητής του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

Κοινοποίηση:  Κόμητα Σπύρο Φλαμπουριάρη, Πρόεδρο του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

§

[ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ]

Ομότιμη Καθηγήτρια Ελένη Αγγελομάτη· Καθηγητή Ηλία Γιαρένη· Καθηγητή Νικόλαο Καραπιδάκη, Συντακτική Επιτροπή του Ιονίου Πανεπιστημίου

Κέρκυρα, 6 Ιουλίου 2023

Αξιότιμα Μέλη της Συντακτικής Επιτροπής,

Θέμα: Συνεργασία με την Επιτροπή Εορτασμού της 200ετηρίδας του Ιονίου Πανεπιστημίου

Από το 2021 στο Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς προγραμματίζουμε μία πρόταση για τον εορτασμό της 200ετηρίδας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σας γνωρίζουμε ότι έχουμε καταλήξει στις εξής επτά ενότητες: 1) Προσωπογραφίες Γκίλφορντ, 2) Προσωπογραφίες του Κύκλου του Γκίλφορντ, 3) Προσωπογραφίες Συνεργατών της Ιονίου Ακαδημίας, 4) Αρχειακό Υλικό, 5) Τεκμήρια, 6) Βιβλία και 7) Έκθεση Σύγχρονης Τέχνης. Περισσότερες λεπτομέρειες επισυνάπτονται κατωτέρω και αναπτύσσονται πλήρως με εικόνες στον παρακάτω υπερσύνδεσμο: www.corfuheritagefoundation.org/1824-2/. Οι ως άνω ενότητες τίθενται προς έγκρισή σας. Ήδη έχουμε συλλέξει αρχεία μεγάλης ανάλυσης που θα μας επιτρέψουν να αναπαράγουμε τις εικόνες των έργων και τεκμηρίων για τις ανάγκες τόσο του λευκώματος όσο και της έκθεσης. Στο σκεπτικό μας είναι η έκθεση να περιλαμβάνει ακριβή αντίγραφα του συνόλου του ως άνω αναφερομένου αρχειακού υλικού, εκτός εάν υπάρχει κάποια καλύτερη ιδέα. Είμαστε ανοιχτοί για περαιτέρω συζήτηση και συνεργασία.

Πιο ειδικά, υπό την ιδιότητά μου ως ιστορικός τέχνης, έχω αναλύσει το σύνολο των προσωπογραφιών της έκθεσης – 12 του Γκίλφορντ, 5 του κύκλου του Γκίλφορντ, 9 των συνεργατών της Ιονίου Ακαδημίας. Από έκαστο έργο, σύμφωνα με τα στοιχεία που προσφέρει, αναλύω την εικαστική σύνθεση, ερμηνεύω την ψυχολογία του εικονιζομένου και εντάσσω τη θέση του έργου στο πλαίσιο της εποχής του. Θεωρώ ότι αυτή η προσφορά μου καλύπτει βασική και πολύτιμη ανάγκη της επετείου, να παρουσιάσουμε τους πρωταγωνιστές.

Παραλλήλως, προτείνουμε την έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο «Ὁ σὸς εἰλικρινέστατος δοῦλος καὶ φίλος Κόμης Γυίλφορδ», που είναι ιδιόχειρη αφιέρωση του αντικειμένου μας στην ελληνική! Τέτοια έκθεση είναι κομβικής σημασίας για τις εκδηλώσεις μας καθότι σκοπό της έχει να επικαιροποιήσει τον Γκίλφορντ και το όραμά του. Διαθέτω μεγάλη επιμελητική εμπειρία, όπως μπορείτε να δείτε στην ιστοσελίδα μου – https://megaklesrogakos.wordpress.com/. Επομένως λάβαμε την πρωτοβουλία να καλέσουμε 27 καλλιτέχνες της Ελλάδας και του εξωτερικού να αναβιώσουν τη σπουδαία προσωπικότητα και εκκεντρικό παρουσιαστικό του Γκίλφορντ. Τα προτεινόμενα έργα τους θα σας γίνουν γνωστά από την 1η Νοεμβρίου 2023.

Ευελπιστούμε να εκτιμήσετε τις πρωτοβουλίες μας και θα αναμένουμε την ανταπόκρισή σας.

Με εξαιρετική εκτίμηση και φιλικούς χαιρετισμούς,

Μεγακλής Ρογκάκος, MA MA Phd

Επιμελητής του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

Κοινοποίηση: Κόμητα Σπύρο Φλαμπουρίαρη, Πρόεδρο του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

§

§

[ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΗΜΕΪΛ]

From: ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

Sent: Friday, July 19, 2024 10:30 AM

To: ΜΑΘΙΟΥ ΛΟΤΖ; ΤΖΩΝ ΚΙΤΜΕΡ; ΣΕΡ ΜΑΪΚΛ ΛΟΥΕΛΙΝ-ΣΜΙΘ; ΕΛΙ ΣΤΑΟΥΤ; ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΚΛΟΓΚ; ΣΑΪΜΟΝ ΤΖΕΝΙΝΓΚΣ

Cc: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΠΟΥΛΗΜΕΝΟΣ; ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΟΥΣΟΛΙΝΟΣ; ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΜΕΛΗΣ

Subject: Προειδοποίηση! Μη εξουσιοδοτημένη χρήση του εμβλήματος και του υλικού της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας σε υποτιθέμενη επικείμενη έκθεση στην Ιόνιο Βουλή στην Κέρκυρα

Κέρκυρα, 19 Ιουλίου 2024

Γ.Ρ. 203

Αξιότιμοι Κύριοι, Αξιότιμες Κυρίες,

Με πολύ δυσάρεστη έκπληξη μάθαμε ότι ο Δρ Ρογκάκος έχει συντάξει έναν ψηφιακό λεύκωμα για μία υποτιθέμενη έκθεση για τη 200ετηρίδα της Ιονίου Ακαδημίας. Σε αυτό το λεύκωμα περιέλαβε εντελώς αυθαίρετα, χωρίς την άδειά μας και χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση ή γραπτό αίτημα, το έμβλημα της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας και το όνομα του Προέδρου της, ως υποτιθέμενου συνεργάτη. Επιπλέον, σε αρκετές σελίδες περιλαμβάνει επίσης, χωρίς σχετική άδεια, οπτικό και άλλο υλικό που ανήκει στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας και αποτελεί ιδιοκτησία της!

Ήδη έχουμε στείλει τα ακόλουθα στοιχεία στον Δρα Ρογκάκο, ο οποίος -δυστυχώς- όχι μόνο δεν ανταποκρίθηκε στο προφανές και θεμιτό αίτημά μας, αλλά απάντησε και με τρόπο εντελώς ανάρμοστο, παρόλο που στο παρελθόν είχε δηλώσει και είχε κάνει γραπτή δέσμευση ότι θα ζητούσε τη γραπτή μας άδεια για οποιαδήποτε χρήση πνευματικής ιδιοκτησίας που ανήκει στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας.

Κατανοούμε ότι δεν έχετε καμία ευθύνη για το πρόβλημα που έχει προκύψει, ωστόσο, με την παρούσα επιστολή επιθυμούμε:

• αφενός να σας ενημερώσουμε ότι δεν έχουμε καμία σχέση με την προαναφερθείσα υποτιθέμενη έκθεση και

• από την άλλη, σε περίπτωση που συμμετέχετε στην έκθεση και στον υπό εκτύπωση κατάλογο, σας παρακαλούμε να αφαιρέσετε κάθε αναφορά στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας και στον Πρόεδρό της από οποιαδήποτε πιθανή προώθηση αυτής της δράσης, σε οποιοδήποτε έντυπο ή ψηφιακό μέσο.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για την ανταπόκρισή σας και τον χρόνο σας.

Θα εκτιμούσαμε ιδιαίτερα μια ενημέρωση από εσάς σχετικά με αυτό το θέμα.

Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος                             Ο Γραμματέας

Θανάσης Μακρής                     Κώστας Καρδάμης

Δείτε παρακάτω την επιστολή μας προς τον κ. Ρογκάκο:

Κέρκυρα, 14 Ιουλίου 2024

Γ.Ρ. 200

Κύριε Ρογκάκο,

Με πολύ δυσάρεστη έκπληξη διαπιστώσαμε ότι χρησιμοποιείτε, και πάλι, χωρίς την άδειά μας(!) και χωρίς καμία απολύτως προηγηθείσα ενημέρωση ή έγγραφη αίτησή σας, το λογότυπο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας στον κατάλογο μιας έκθεσης που διοργανώνετε, σχετικής με τα 200 χρόνια της Ιονίου Ακαδημίας. 

Αντιστοίχως χωρίς άδεια, χρησιμοποιείτε το όνομα του Προέδρου της Αναγνωστικής ως φερόμενου συνεργάτη, καθώς και εικαστικό και άλλο υλικό που απόκειται στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας και αποτελεί περιουσιακό στοιχείο της!!!

Σας καλούμε να αφαιρέσετε άμεσαοποιαδήποτε αναφορά σας στην Αναγνωστική Εταιρία και τον Πρόεδρό της, όπως και οποιοδήποτε εικαστικό ή άλλο τεκμήριο που ανήκει στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας από κάθε έντυπο ή ψηφιακό μέσο, καθώς και να επαναλάβετε τη μαζική αποστολή των ηλεκτρονικών μηνυμάτων, χωρίς την παραμικρή αναφορά στην Αναγνωστική Εταιρία.

Δεδομένου δε ότι δεν έχετε καμία άδεια οποιασδήποτε χρήσης τόσο του λογοτύπου της Εταιρίας μας, όσο και οποιουδήποτε ιστορικού τεκμηρίου και πνευματικού αγαθού ανήκει στην Αναγνωστική Εταιρία, αυτονοήτως πρέπει να τα αφαιρέσετε και από την έκδοση, την οποία άνευ αδείας μας εκπονήσατε και να αποστείλετε εκ νέου τον ψηφιακό κατάλογο, χωρίς τα τεκμήρια που παρανόμως χρησιμοποιείτε!

Σε περίπτωση που, έως την Τρίτη 16 Ιουλίου δεν ανταποκριθείτε στο αίτημά μας, θα μας υποχρεώσετε να προβούμε σε δημόσια διάψευση.

Σας γνωστοποιούμε, τέλος, ότι θα κοινοποιήσουμε την παρούσα επιστολή και σε όλους φερόμενους συνεργάτες σας, όπως αυτοί εμφανίζονται στο ψηφιακό αντίγραφο το οποίο μας αποστείλατε.

Επιφυλασσόμενοι παντός νομίμου δικαιώματός μας, ελπίζουμε να τηρήσετε τα δέοντα και να μην χρειαστεί να επανέλθουμε σε αυτό το θέμα.

Ο Πρόεδρος                             Ο Γραμματέας

Θανάσης Μακρής                   Κώστας Καρδάμης

§

[ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ]

Κύριο Θανάση Μακρή, Πρόεδρο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας

Αθήνα, 15 Ιουλίου 2024

Αξιότιμε Κύριε Μακρή,

Επιθυμώ να τοποθετηθώ στο εξαιρετικά ατυχές ημέιλ σας από 14 Ιουλίου 2024, το οποίο βρίθει χολής και κακίας, όπως ακριβώς προτίθεμαι να πράξω ενώπιον δικαστηρίου για την υποστήριξη της θέσης του τέως Προέδρου μας και του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς για τη 200ετηρίδα της Ιονίου Ακαδημίας, την οποία επιβλέπω από το 2021.

Πρώτον και κύριον, είναι λυπηρό που δεν αντιλαμβάνεστε και δεν σεβόσατε ότι εγώ πενθώ για την απώλεια του Σπύρου Φλαμπουριάρη και μόνη κινητήρια δύναμη που έχω είναι η τιμή στο πρόσωπό του! Με κάθε σεβασμό στο ίδρυμἀ σας, νιώθω ότι με αδικείτε και με προσβάλετε!

Εγώ, στο Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς, εργάστηκα αφοσιωμένα για να τιμηθεί ο Γκίλφορντ, ο ύπατος φιλέλληνας, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Την προσπάθειά μου εξετίμησαν και αγκάλιασαν όλοι οι φιλέλληνες ξένοι που έχουν σημασία – οι πρέσβεις της Αυτού Μεγαλειότητας νυν και παρελθοντικοί, ο καθηγητής Ρίτσαρντ Κλογκ, ο Δρ Μπρους Κλαρκ, ο Κύριος Ρόμπερτ Κριστοφορίντες, το Ίδρυμα Ρόθτσαϊλντ και το Ίδρυμα Μητροπολίτου Καλλίστου.

Απεναντίας οι Έλληνες που θα έπρεπε να έχουν σημασία – το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και εσχάτως η Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας – δυστυχώς επέλεξαν να μη συνεργαστούν μαζί μας για λόγους που θα εκθέσω εάν χρειαστεί! Σας θυμίζω ότι αρνηθήκατε πρόσβαση στο Κερκυραϊκό Αρχείο Γκίλφορντ όταν σας είχα εξηγήσει τη σημασία του ως πρωτογενές υλικό που θα ενέπνεε τους καλλιτέχνες που θα δημιουργούσαν έργο για την έκθεσή μας. Το αρχείο μας διατηρεί όλες τις επιστολές για το θέμα, με πρώτη τέτοια από τις 18 Αυγούστου 2021!

Με το ατυχές ημέιλ σας απαιτήσατε να αποσύρουμε κάθε τεκμήριο που αναφέρεται στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας. Γιατί και πώς έχετε τέτοια απαίτηση; Το Κερκυραϊκό Αρχείο Γκίλφορντ είναι βασικό συστατικό για την έκδοσή μας. Επιπλέον σεβαστήκαμε τα πνευματικά δικαιώματα της ΑΕΚ σε υλικό, του οποίου θεσμικός καταγραφέας υπήρξα εγώ προσωπικά!

Θα έπρεπε, Κύριε Πρόεδρε του αρχαιοτέρου πνευματικού ιδρύματος της Ελλάδας, να έχετε σταθεί στο πλευρό μας για το τιτάνιο έργο που επωμίστηκα και έφερα προσωπικά εις πέρας.

Μακάρι να σας φωτίσει ο Θεός να σταθείτε αντάξιος των προσδοκιών του τέως Προέδρου μας και να διαχειριστείτε ευεργετικά το Ίδρυμα Αιμιλίας και Σπύρου Φλαμπουριάρη. Και θα πρότεινα να συγκεντρώνατε δυνάμεις για την ανέγερση του «Οβελίσκου για το 1716», παρά να τις εξαντλείτε πολεμώντας τον αγώνα μου για το  Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς!

Μεγακλής Ρογκάκος, MA MA Phd

Επιμελητής του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

Ever since the passing of its Chairman, Count Spiro Flamburiari (1930-2023), things at the Corfu Heritage Foundation sadly have come to a standstill. The succeeding authority, the Flamburiari Foundation, will take rather long to stand on its feet and operate smoothly. Meantime, however, the Corfu Heritage Foundation is kept alive with private initiative! Impressed by the Corfu Heritage Plaques sprawling all over the old town, the hotel Bella Venezia (www.bellaveneziahotel.com), founded in 1988 over a 19th century residence, took it upon itself to create its own, in order to commemorate the fact that where the business operates used to be a high school for girls in the period 1944-1975.

It is a fact that the Corfu Old Town has the peculiarity of being dense and rich with history. Every alleyway holds secrets that the Corfu Heritage Foundation has helped to uncover and bring to light. An exclusive hyperlink of its website publishes a map that lists 53 places and 49 personalities of note in relation to the town (www.corfuheritagefoundation.org/plaques/). Only 18 plaques have been created and mounted on town walls so far.

With the Corfu Heritage Foundation at a standstill, it is up to private initiative to carry on the project. Interested parties should get in touch with the foundation for advice and order their plaques with Mr Nikos Kaloudis (+30 6944 453 777, 1980art@gmail.com).

By Megakles Rogakos, MA MA PhD

The Corfu Heritage Foundation bids farewell to Lord Jacob Rothschild (1936-2024), 4th Baron Rothschild, OM GBE CVO. He was a great British peer, investment banker and a member of the namesake banking family.

Aside his business, he was a passionate financier and patron of the arts, commissioning contemporary works and also sponsoring cultural projects. He played a prominent role in arts philanthropy in Britain as chair of the National Gallery from 1985 to 1991 and of the National Heritage Memorial Fund from 1992 to 1998. At the same time, he supported culture in Greece, turning out to be a great philhellene, comparable to Lord Frederick North (1766-1827), 5th Earl of Guilford, founder of the Ionian Academy in 1824, with whom he felt to have affinities – similar educational background and cultural interests.

It was especially through his mother’s marriage to Nico Hadjikyriaco-Ghika (1906-1994) that he fell in love with Corfu and things Greek. He cared for his summer home at Kanonas, Corfu, and turned it into a place to display his art collection and serve as his headquarters for the archaeological excavations he sponsored at Butrint, Albania’s greatest classical site. He supported the publication Reincarnated Painting: Sculpture by Ghika that ACG Art of the American College of Greece produced in 2006 to celebrate the centenary of the artist’s birth (www.acgart.gr/ACG-EXHIBITS/PAST/GHIKA/GHIKA.htm).

He had close ties with both the Count and Countess Spiro Flamburiari and made a lasting promise to be there for them whenever a significant opportunity of cultural collaboration arose. It was so that on 30 May 2014 he attended the unveiling of the bust of Edward Lear, commissioned to Margo Roulleau-Gallais by Mr Derek Johns and the Count, both founders of the Edward Lear Society, at the Corfu Reading Society (www.edwardlearsociety.org/2014/06/19/edward-lear-bust-finds-permanent-home-corfu-reading-society/). In 2018 the Rothschild Foundation sponsored the Corfu Heritage Foundation’s publication for the bicentenary of the Order of St Michael and St George (www.corfuheritagefoundation.org/order-of-saint-michael-saint-george/). In 2022 the Rothschild Foundation again joined forces with the Corfu Heritage Foundation to acquire on behalf of the Ionian University the degree that the University of Oxford bestowed on Guilford in 1819, as part of his efforts to establish the Ionian Academy (www.corfuheritagefoundation.org/the-ionian-university-honours-guilford/). In 2024, once again, the Rothschild Foundation aided the Corfu Heritage Foundation in order to produce a lavish album to honour Guilford on the 200th anniversary of the Ionian Academy (www.corfuheritagefoundation.org/1824-2/).

Now, Lord Rothschild lives on through his eloquent portrait by Lucian Freud, created over the period of three years, 1986-1989, at a time when he was chairing the National Gallery.

His daughter Hannah Rothschild CBE (b. 1962) and grandson Mr Edoardo Tomassini-Rothschild (b. 1994), who have both already left a clear cultural imprint, are bound to continue along Lord Rothschild’s art-loving course.

Athens, 26 February 2024

The Board of Directors of the Corfu Reading Society invites you to the festive event for the inauguration of the elevator installed in the Society’s building, thanks to the extraordinary generosity of its Honorary President and Grand Benefactor, Count Spiro L. Flamburiari The event will be accompanied by musical ensembles by the “Mantzaros” and “Kapodistrias” Philharmonic Societies. The event will take place on Friday, 22 September 2023, at 8 p.m. There will be a simulcast on the Society’s YouTube channel: https://www.youtube.com/@AnagnostikiEtairiaKerkyra

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κέρκυρας σας προσκαλεί στην εορταστική εκδήλωση για τα εγκαίνια του ανελκυστήρα που εγκαταστάθηκε στο κτήριο της Εταιρίας, χάρη στην εξαιρετική γενναιοδωρία του Επίτιμου Προέδρου και Μεγάλου Ευεργέτη της, Κόμη Σπύρου Λ. Φλαμπουριάρη. Η εκδήλωση θα πλαισιωθεί από μουσικά σύνολα των Φιλαρμονικών Εταιριών «Μάντζαρος» και «Καποδίστριας». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή, 22 Σεπτεμβρίου 2023, στις 8 μ.μ. Θα υπάρχει ταυτόχρονη εκπομπή στο κανάλι της Εταιρίας στο YouTube: https://www.youtube.com/@AnagnostikiEtairiaKerkyra

The Administrative Committee of the Corfu Reading Society acknowledges that its General Assembly at its meeting, on 6 April 2022, decided to declare the Great Benefactor of the Society, Spiro L. Flamburiari, Honorary President for his extraordinary generosity and his decisive contribution to the modernisation of the Reading Society. Therefore, it awarded to him a relevant honorary bronze plaque on the day of the inauguration of the elevator that was installed in the building, thanks to his help, in Corfu on 22 September 2023.

Η Διοικητική Επιτροπή Γενική Συνέλευση της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας στη συνεδρίασή της, στις 6 Απριλίου 2022, αποφάσισε να ανακηρυχθεί Επίτιμος Πρόεδρος ο Μέγας Ευεργέτης της Εταιρίας, Σπύρος Λ. Φλαμπουριάρης, για την εξαιρετική γενναιοδωρία του και την καθοριστική συμβολή του στον εκσυγχρονισμό της Αναγνωστικής. Ως εκ τούτου, του απένειμε σχετική τιμητική χάλκινη πλακέτα κατά την ημέρα των εγκαινίων του ανελκυστήρα που εγκαταστάθηκε στο κτήριο, χάρη στην αρωγή του, στην Κέρκυρα στις 22 Σεπτεμβρίου 2023.

The Administrative Committee of the Corfu Reading Society acknowledges that the installation of the elevator and the other renovation works of the building, during the years 2016-2023, are due to the extraordinary generosity of the Great Benefactors of the Society, Spiro and Milly Flamburiari.

Η Διοικητική Επιτροπή της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας αναγνωρίζει ότι η εγκατάσταση του ανελκυστήρα και τα άλλα έργα ανακαίνισης του κτηρίου, κατά τα έτη 2016-2023, οφείλονται στην εξαιρετική γενναιοδωρία των Μεγάλων Ευεργετών της Εταιρίας, Σπύρου και Μίλης Φλαμπουριάρη.

Spiro Flamburiari and his beneficial actions for Corfu

Vasilis Kakavakis writes from Corfu, 30 August 2023

– The Family

The Flamburiari family originally came from Constantinople and were members of the Byzantine aristocracy. In 1453, they emigrated to Venice, where they settled. Later, they went to Crete during the Venetian occupation. The Flamburiari rendered extensive military service to the Venetian Republic, and in return for these services the Venetians conferred on the family the title of Count, which had the hereditary right to pass on to their male descendants. Also, they are registered in the Libro d’Oro and were vested with large estates. The family included distinguished personalities, who played important roles in the history of Greece, such as Anastasios Flamburiaris (1774-1828) – President of the Ionian Senate and member of the Filikí Etereía (Friendly Brotherhood), Dionysios Flamburiaris (1790-1874) – Prosecutor of Zakynthos also a Filikos who was awarded the Grand Cross of St Michael and St George in 1857; and Georgios Leonidou Flamburiaris (1857-1935) who was President of both the Corfu Philharmonic Society and the Corfu Reading Society.

– The Corfu Heritage Foundation and its Objectives

The Corfu Heritage Foundation was founded on 6 April 2000. It is a modern Foundation adapted to the needs of our time. In addition, it has a significant collection of artworks by various local and international artists, the majority of which depict Corfu and the Ionian Islands. Its main objectives are the promotion of Anglo-Hellenic relations, the restoration of the island’s buildings of historical importance, the preservation of important monuments, the support of the objectives of the Corfu Reading Society, the support of the Mantzaros Philharmonic Society, the establishment and mounting of the Corfu Heritage Foundation’s memorial plaques, the curation of permanent or temporary art exhibitions, the promotion of the sport of cricket and major publications.

– Count Spiro Flaburiari – President of the Corfu Heritage Foundation

Spiro Flamburiari has lived most of his life in London and is married to the English lady, Milly Flamburiari, who is a beloved and distinguished painter. His character is defined by consistency, continuity and confidence in everything he does. His whole life has been dedicated to the promotion of the island and its welfare. In 2014 he co-founded with Mr. Derek Johns, former Director of Sotheby’s, the Edward Lear Society (www.edwardlearsociety.org), to honor and promote the understanding of this artist, whose works represent an important link between England and Corfu. He has worked for a number of years as a goodwill ambassador promoting Anglo-Hellenic relations through the various activities and events he has organised through the Corfu Heritage Foundation. He sets goals and achieves them with the stubbornness that pervades his personality. In Corfu, as he himself says, he fights for all things good for the island, but also for the revitalization of the Reading Society of Corfu, the oldest intellectual institution in Greece.

– Commemorative Plaques of Corfu Heritage

A basic and noteworthy achievement are the Commemorative Plaques of Corfu Heritage, which display cultural educational achievement associated with the island. They were created due to the vision of Spiro Flamburiari, to spread the local history in a general way, as such address the general public. A major Athenian newspaper devoted an entire page stating that “with the Commemorative Plaques, the history of Corfu is written on its walls”. These plaques are mounted on buildings associated with important personalities.

– The Obelisk for 1716

An important cultural project of the Corfu Heritage Foundation is the monumental “Obelisk for 1716”, which Spiro Flamburiari envisioned and built to honour the people of Corfu, the Ionian Islands and other Europeans who successfully fought against the invasion of the Ottoman Turks. Although Marshal Schulenburg has been honoured with a statue, the ordinary citizens who fought for the holy cause of saving the city of Corfu from the Ottoman Turks have never been acknowledged until now. This was an extremely important event, as the victory of the Christians under the walls of Corfu marks the end of the Ottoman advance into Europe, the development of the Enlightenment Movement and the emergence of a contemporary civil Democracy. This great event of Western history, which kept Europe Christian, is what the Corfu Heritage Foundation wanted to highlight with the construction of this monument. The Obelisk is eight meters high and was designed by the Corfiot architect Periklis Lascari. It is made of Lecce stone (pietra leccese) and weighs fifteen tons. The construction of the base of the Obelisk was designed by civil engineer Thanasis Makris.

– The Publications

The Corfu Heritage Foundation has published a series of particularly important books. First, the book, entitled “Corfu – The Garden Island”, includes a diverse view of the history of Corfu covering the early period, the Venetian rule, the French period and the British Protectorate. It includes several chapters written by international experts – it has a foreword by the HRH Duke of Kent, an historical review by Lord John Julius Norwich, an early history by Dr Andrew Sinclair, a treatise on Venetian rule by Lord Michael Pratt, another on the time of the British Protectorate by Frank Giles, another on the Corfu estates by Countess Milly Flamburiari, an essay on the Achilleion by Major John Forte, a note of childhood memories of Gerald Darrell, on architecture by professor Aphrodite Agoropoulou-Birbili, on culture by Dr Evita Arapoglou, a treatise on Edward Lear by Peter Naum, on music by Helena Matheopoulos, on flora by Ann Nash, another on photography by Fritz von der Schulenburg and Christopher Simon Sykes, on cricket by Lord Ian Or-Ewing and, finally, on Olive Presses by Augustus Sordinas.

Subsequently, the album “An Anglo-Hellenic Celebration of the Bicentenary of the Order of St Michael and St George 1818-2018” was another great publication, for which HM Queen Elizabeth II conveyed her praise in writing. This is also prefaced by HRH Duke of Kent, H.E. British Ambassador and the President of the Foundation. The main axes of the publication concern romanticism, the music of 1818, the history of the order, the Mantzaros Philharmonic Society, the history of the Ionian Academy and two visual art exhibitions – one with a historical and another with a contemporary perspective – curated by Dr Megakles Rogakos on the theme of the sculpture Britannia by Pavlos Prosalentis. The back cover of the album is decorated with a work by Milly Flamburiari.

Our Foundation, under the auspices of the Region of the Ionian Islands and in collaboration with the Cultural Foundation of Tinos, organised events to celebrate the 200th anniversary of the Greek Revolution with a festival under the title “Hymn to Liberty”. Undoubtedly, the success of this festival was due to the collective effort and the fruitful cooperation of these institutions, which for the first time merged the Ionian and the Aegean to commemorate our national anniversary. In this edition, topics of historical interest written by eminent historians are published, the role played by the Ionian Islands in the liberation struggle is also mentioned, and a series of important images and portraits of prominent Greeks and foreigners whose participation in the Greek Revolution was decisive are published.

On this occasion it is worth noting that under the auspices of the Ionian University, the British Embassy Athens, the Corfu Reading Society, the Rothschild Foundation and the Corfu Heritage Foundation are organising the celebration of the 200th anniversary of the founding of the Ionian Academy, the first Greek-speaking University in the Eastern Mediterranean, in Corfu in 2024. The related events primarily honour Lord Frederick North, 5th Earl of Guilford (1766-1827), founder of the Academy, who is a major Philhellenic.

– The offer of the Corfu Heritage Foundation to Corfu and to its citizens

The Foundation has done much for Corfu and its citizens. It has informed young and older people via the Commemorative Plaques of Corfu Heritage. In addition, the great events it has organised have given the general public the opportunity to learn about historical or cultural events, works of art and important documents. All publications – but mainly the book “Corfu – The Garden Island” – are regularly donated by the President of the Foundation and the Governor of the Region of Ionian Islands, Rodi Kratsa-Tsagaropoulou, to officials who visit the island from time to time. In this way the culture, arts, history, music, cricket and traditions of Corfu are exported worldwide.

We return to the iconic “Obelisk for 1716” which, although not yet installed due to bureaucratic procedures, is a great tribute. We hope it will soon be inaugurated fulfilling the debt due to all our freedom fighters.

– The Emilia & Spiro Flamburiari Foundation

In conclusion, the 1st of June 2023 is a historic day for the creation of the Emilia and Spiro Flamburiari Foundation – an act informed of great vision for the future. An institution that will leave an imprint on the next generations, because, in excess of other institutions, it is not only concerned with the transfer of certain real estate and assets – (it is based in the historic Cavalieri Hotel). This Foundation, with shares in businesses at home and abroad, will additionally be a living cell that will provide work for families, generate income for scholarships and support some of the iconic institutions of Corfu.

Source: Corfu Heritage Foundation

www.corfuheritagefoundation.org

http://kerkyraion-istoria.blogspot.com/2023/08/blog-post_30.html?m=1

[translation in Greek of the text above by Dr Megakles Rogakos]

Ο Σπύρος Φλαμπουριάρης και οι ευεργετικές δράσεις του για την Κέρκυρα

Γράφει ο Βασίλης Κακαβάκης από την Κέρκυρα, 30 Αυγούστου 2023

– Η Οικογένεια

Η οικογένεια Φλαμπουριάρη ήταν εγκατεστημένη στην Κωνσταντινούπολη και αποτελούσε μέλος της Βυζαντινής αριστοκρατίας. Κατά το 1453 κατέφυγε στη Βενετία όπου εγκαταστάθηκε. Αργότερα, μετέβη στην Κρήτη κατά το διάστημα της Βενετικής κατοχής. Οι Φλαμπουριάρη είχαν προσφέρει σπουδαίες στρατιωτικές υπηρεσίες στη Βενετική Δημοκρατία και, σε ανταπόδοση αυτών των υπηρεσιών, οι Βενετοί απέδωσαν στην οικογένεια τον τίτλο του Κόμητος, τον οποίο είχαν το δικαίωμα να τον κληροδοτούν στα άρρενα τέκνα τους. Επίσης, τους είχαν εγγράψει στη Χρυσή Βίβλο και τους παρείχαν μεγάλες κτηματικές εκτάσεις. Στην οικογένεια συγκαταλέγονται υψηλές προσωπικότητες που διεδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ελλάδας, όπως οι Αναστάσιος Φλαμπουριάρης (1774-1828) – Πρόεδρος της Ιονίου Γερουσίας και μέλος της Φιλικής Εταιρείας, Διονύσιος Φλαμπουριάρης (1790-1874) – Εισαγγελέας Ζακύνθου επίσης Φιλικός και τιμημένος με τον Μεγαλόσταυρο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου το 1857 και Γεώργιος Λεωνίδου Φλαμπουριάρης (1857-1935) που διετέλεσε Πρόεδρος τόσο στη Φιλαρμονική Εταιρία Κερκύρας, όσο και στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας.

– Το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς και οι Στόχοι του

Το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς ιδρύθηκε στις 6 Απριλίου 2000. Αποτελεί ένα Ίδρυμα σύγχρονο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες των ημερών μας. Επιπλέον, διαθέτει μία σημαντική συλλογή έργων τέχνης από διαφόρους τοπικούς και διεθνείς καλλιτέχνες, η πλειοψηφία των οποίων απεικονίζει την Κέρκυρα και τα Ιόνια Νησιά. Οι βασικοί στόχοι του είναι η προώθηση των αγγλοελληνικών σχέσεων, η αποκατάσταση των κτιρίων ιστορικής σημασίας του νησιού, η διατήρηση σημαντικών μνημείων, η υποστήριξη των σκοπών της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας, η υποστήριξη της Φιλαρμονικής Εταιρείας Μάντζαρος, η θεσμοθέτηση και η ανάρτηση των αναμνηστικών πινακίδων Κερκυραϊκής Κληρονομιάς, η οργάνωση μονίμων ή προσωρινών εκθέσεων τέχνης, η προώθηση του αθλήματος του κρίκετ και σημαντικές εκδόσεις.

– Ο Κόμης Σπύρος Φλαμπουριάρης – Πρόεδρος του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

Ο Σπύρος Φλαμπουριάρης έχει ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Λονδίνο και είναι παντρεμένος με την Αγγλίδα Μίλλυ Φλαμπουριάρη, που είναι αγαπητή και αξιόλογη ζωγράφος. Ο χαρακτήρας του σκιαγραφείται από συνέπεια, συνέχεια και εμπιστοσύνη σε ό,τι κάνει. Όλη η ζωή του έχει αφιερωθεί στην προβολή του νησιού και την ευημερία του. Το 2014 συνίδρυσε με τον κ. Ντέρεκ Τζώνς, πρώην Διευθυντή του Οίκου Σόθμπις, την Εταιρεία Έντουαρντ Λίαρ (www.edwardlearsociety.org), για να τιμήσει και να προωθήσει την κατανόηση του καλλιτέχνη, που αντιπροσωπεύει με τα έργα του έναν σημαντικό δεσμό μεταξύ Αγγλίας και Κερκύρας. Έχει εργαστεί επί σειρά ετών, ως Πρεσβευτής Καλής θελήσεως προωθώντας τις αγγλοελληνικές σχέσεις, μέσω των διαφόρων δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων που έχει διοργανώσει μέσω του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς. Θέτει στόχους και τους επιτυγχάνει με το πείσμα που διακατέχει την προσωπικότητά του. Στην Κέρκυρα, όπως λέγει και ο ίδιος, παλεύει επιδιώκοντας το καλύτερο για το νησί, αλλά και για την αναζωογόνηση της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας, του παλαιοτέρου πνευματικού ιδρύματος της Ελλάδος.

– Αναμνηστικές Πινακίδες Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

Βασική και αξιοσημείωτη προσφορά αποτελούν οι Αναμνηστικές Πινακίδες Κερκυραϊκής Κληρονομιάς που προσφέρουν πολιτιστικό και εκπαιδευτικό έργο. Δημιουργήθηκαν λόγω του οράματος του Σπύρου Φλαμπουριάρη, να διαδώσει σε γενικευμένο βαθμό την τοπική ιστορία, καθώς απευθύνεται στο ευρύ κοινό. Μεγάλη αθηναϊκή εφημερίδα αφιέρωσε ολόκληρη σελίδα της που ανέφερε ότι «με τις Αναμνηστικές Πινακίδες, η ιστορία της Κερκύρας γράφεται στους τοίχους της». Αυτές οι πινακίδες είναι αναρτημένες σε κτήρια που σχετίζονται με σημαντικές προσωπικότητες.

– Ο Οβελίσκος για το 1716

Σημαντικό πολιτιστικό έργο του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς είναι και ο μνημειώδης «Οβελίσκος για το 1716», που ο Σπύρος Φλαμπουριάρης οραματίστηκε και κατασκεύασε για να τιμήσει τους Κερκυραίους, τους Επτανησίους και λοιπούς Ευρωπαίους που πολέμησαν επιτυχώς κατά της εισβολής των Οθωμανών Τούρκων. Ενώ έχει τιμηθεί με ανδριάντα ο στρατάρχης Σούλενμπουργκ, δεν είχαν ποτέ μέχρι σήμερα τιμηθεί οι απλοί πολίτες που πολέμησαν για τον ιερό σκοπό να διασώσουν την πόλη της Κερκύρας από τους Οθωμανούς Τούρκους. Πρόκειται για ένα εξαιρετικής σημασίας γεγονός, καθώς η νίκη των Χριστιανών κάτω από τα τείχη της Κερκύρας, οροθετεί το τέλος της Οθωμανικής προέλασης στην Ευρώπη, την ανάπτυξη του κινήματος του Διαφωτισμού και τη γέννηση της σύγχρονης αστικής Δημοκρατίας. Αυτό το μεγάλο γεγονός για τη Δυτική ιστορία, που διετήρησε την Ευρώπη χριστιανική, θέλησε να αναδείξει το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς με την κατασκευή αυτού του μνημείου. Ο Οβελίσκος είναι ύψους οχτώ μέτρων και σχεδιάστηκε από τον Κερκυραίο αρχιτέκτονα Περικλή Λάσκαρη. Είναι κατασκευασμένος από πέτρα Λετσέζε (pietra leccese) και ζυγίζει δεκαπέντε τόνους. Η κατασκευή της βάσης του Οβελίσκου σχεδιάστηκε από τον Πολιτικό Μηχανικό Θανάση Μακρή.

– Οι Εκδόσεις

Το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς έχει εκδώσει μία σειρά από ιδιαίτερα σημαντικά βιβλία. Αρχικά, το βιβλίο με τίτλο «Κέρκυρα – Η Νήσος Κήπος», περιλαμβάνει μία ποικιλόμορφη άποψη της ιστορίας της Κερκύρας που καλύπτει την πρώιμη περίοδο, τη Βενετική κυριαρχία, τη Γαλλική περίοδο και το Βρετανικό προτεκτοράτο. Περιλαμβάνει αρκετά κεφάλαια γραμμένα από διεθνείς ειδικούς επιστήμονες – πρόλογο του Δούκα του Κεντ, ιστορική αναδρομή του Λόρδου Τζων Τζούλιους Νόριτς, πρώιμη ιστορία του Δρος Άντριου Σίνκλαιρ, βενετική κυριαρχία του Λόρδου Μάικλ Πρατ, Βρετανικό προτεκτοράτο του Φρανκ Τζάιλς, επαύλεις της Κόμησσας Μίλλυς Φλαμπουριάρη, το Αχίλλειον του Ταγματάρχη Τζων Φορτ, παιδικές μνήμες του Τζέραλντ Ντάρελ, αρχιτεκτονική της καθηγήτριας Αφροδίτης Αγοροπούλου-Μπιρμπίλη, πολιτισμό της Δρος Εβίτας Αράπογλου, Έντουαρντ Λίαρ του Πήτερ Ναούμ, μουσική της Έλενας Ματθαιοπούλου, βοτανική της Ανν Νας, φωτογραφία των Φριτς φον ντερ Σούλενμπουργκ και Κρίστοφερ Σάιμον Σάικς, κρίκετ του Λόρδου Ίαν Ορ-Γιούινγκ και ελαιοτριβεία του Αυγούστου Σορδίνα.

Εν συνεχεία, το λεύκωμα «Ένας Ελληνοαγγλικός Εορτασμός για τη 200ετρήριδα του Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου 1818-2018» είναι μία άλλη σπουδαία έκδοση, για την οποία η ΑΜ Βασίλισσα Ελισάβετ εξέφρασε εγγράφως τον έπαινό της. Προλογίζεται και αυτό από τον Δούκα του Κεντ, την Α.Ε. Βρετανίδα Πρέσβειρα και τον Πρόεδρο του Ιδρύματος. Οι κύριοι άξονες της έκδοσης αφορούν τον Ρομαντισμό, τη Μουσική του 1818, την Ιστορία του Τάγματος, τη Φιλαρμονική Εταιρεία Μάντζαρος, την ιστορία της Ιονίου Ακαδημίας και δύο εικαστικές εκθέσεις τέχνης -μία με ιστορική και άλλη με σύγχρονη προοπτική- υπό την επιμέλεια του Δρος Μεγακλή Ρογκάκου με θέμα το γλυπτό Βρεταννία του Παύλου Προσαλέντη. Το οπισθόφυλλο του λευκώματος κοσμεί έργο της Μίλλυς Φλαμπουριάρη.

Το Ίδρυμά μας, υπό την αιγίδα της Περιφερείας Ιονίων Νήσων και σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, οργάνωσε τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 200ετηρίδας της Ελληνικής Επανάστασης με ένα φεστιβάλ υπό τον τίτλο «Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν». Αναμφιβόλως η επιτυχία του φεστιβάλ οφειλόταν στη συλλογική προσπάθεια και στη γόνιμη συνεργασία των ιδρυμάτων μας, που συνέδεσαν για πρώτη φορά Ιόνιο και Αιγαίο για να τιμήσουν την εθνική μας επέτειο. Στην εν λόγω έκδοση δημοσιεύονται θέματα ιστορικού ενδιαφέροντος γραμμένα από διαπρεπείς ιστορικούς, γίνεται αναφορά στον ρόλο που διεδραμάτισαν στον απελευθερωτικό Αγώνα και οι Ιόνιες Νήσοι και δίδονται στη δημοσιότητα μία σειρά από σημαντικές εικόνες και προσωπογραφίες επιφανών Ελλήνων και ξένων των οποίων η συμμετοχή στην Ελληνική Επανάσταση ήταν αποφασιστική.

Με αυτήν την ευκαιρία αξίζει να γίνει γνωστό ότι υπό τη σκέπη του Ιονίου Πανεπιστημίου, η Πρεσβεία του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αθήνα, η Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας, το Ίδρυμα Ρόθτσαϊλντ και το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς οργανώνουν τον εορτασμό της 200ής επετείου της ίδρυσης της Ιονίου Ακαδημίας, του πρώτου ελληνόφωνου Πανεπιστημίου στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Κέρκυρα το 2024. Οι σχετικές εκδηλώσεις τιμούν πρωτίστως τον Λόρδο Φρέντερικ Νορθ, 5ο Κόμη του Γκίλφορντ (1766-1827), ιδρυτή της Ακαδημίας, που είναι μείζων φιλέλληνας.

– Η προσφορά του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς στην Κέρκυρα και στους πολίτες της

Το Ίδρυμα έχει προσφέρει αρκετά στην Κέρκυρα και στους πολίτες της. Έχει επιμορφώσει μικρούς και μεγάλους περιπατητές με τις Αναμνηστικές Πινακίδες Κερκυραϊκής Κληρονομιάς. Εξάλλου, οι σπουδαίες εκδηλώσεις που έχει διοργανώσει έχουν χαρίσει στο ευρύ κοινό τη δυνατότητα να γνωρίσουν ιστορικά ή πολιτιστικά γεγονότα, έργα τέχνης και σημαντικά έγγραφα. Όλες οι εκδόσεις -κυρίως όμως το βιβλίο «Κέρκυρα – Η Νήσος Κήπος»- δωρίζονται από τον Πρόεδρο του Ιδρύματος και την Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων Ρόδη Κράτσα-Τσαγκαροπούλου σε επίσημα πρόσωπα που επισκέπτονται το νησί. Με αυτόν τον τρόπο εξάγεται παγκοσμίως ο πολιτισμός, οι τέχνες, η ιστορία, η μουσική, το κρίκετ και οι παραδόσεις της Κερκύρας.

Επανερχόμαστε στον εμβληματικό «Οβελίσκο για το 1716» που αν και δεν έχει τοποθετηθεί ακόμη λόγω γραφειοκρατικών διαδικασιών, αποτελεί ένα σπουδαίο αφιέρωμα. Ελπίζουμε σύντομα να εγκαινιαστεί επιτελώντας το οφειλόμενο χρέος σε όλους τους αγωνιστές υπέρ της ελευθερίας μας.

– Το Ίδρυμα Αιμιλίας & Σπύρου Φλαμπουριάρη

Εν κατακλείδι, η 1η Ιουνίου 2023 είναι ιστορική ημέρα για τη δημιουργία του Ιδρύματος Αιμιλίας και Σπύρου Φλαμπουριάρη – μία πράξη με πολλή ενόραση για το μέλλον. Ένα ίδρυμα που θα αφήσει αποτύπωμα στις επόμενες γενεές, γιατί σε υπέρβαση από άλλα ιδρύματα, δεν αφορά μόνον στη μεταβίβαση ορισμένων ακινήτων και περιουσιακών στοιχείων (εδράζει στο ιστορικό Ξενοδοχείο Καβαλιέρι). Το ίδρυμα αυτό με μετοχές σε επιχειρήσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, θα είναι επιπλέον ένα ζωντανό κύτταρο που θα δίδει εργασία σε οικογένειες, θα παράγει εισόδημα για υποτροφίες και θα υποστηρίζει ορισμένα εμβληματικά ιδρύματα της Κερκύρας.

Πηγή: Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς

www.corfuheritagefoundation.org

http://kerkyraion-istoria.blogspot.com/2023/08/blog-post_30.html?m=1

Mr Haris Yiotis

Deputy Mayor of Daily Matters

Municipality of Corfu

Corfu, 28 August 2023

Dear Mr Yiotis,

Subject: Conservation initiative of the Aspiotis Family Tomb in the Municipal Cemetery of Corfu

On 23 August, the President of the Corfu Heritage Foundation Count Spiro Flamburiari sent a letter to the Head of Cemeteries of the Municipality of Corfu, Mr Spyros Vavaris, regarding our offer to conserve the Aspiotis Family Tomb. Today, after three working days, we received a call informing us that the Cemeteries Manager deals only with financial matters and that you are responsible for this matter.

One of the goals of the Corfu Heritage Foundation is to preserve historical monuments. I am active in this area, as a PhD art historian, who has experience in conservation matters during my tenure as curator of the collection of the American College of Greece (2004-2012) and of our Foundation’s collection (2016 to the present).

With this letter we bring to your attention as a subject the Aspiotis Family Tomb in the Municipal Cemetery of Corfu, an exceptional work of 1893 by the romantic sculptor Evangelos Kallos (1861-1931). In this important monument there were chronic natural damages, which we judged to be in need of urgent restoration. The attached three photos numbered from 1 to 3 show that the condition of the stone construction and decoration of the tomb was critical.

Therefore, the Corfu Heritage Foundation undertook to take care of the basic maintenance of the urgent matters as soon as possible. For this reason we thought it prudent – as it would take time for you to approve our offer in writing – to do the right thing at our own risk. Therefore, in this letter the four photographs numbered 4 to 7 record our beneficial interventions. We note that this initiative of ours was taken without your prior approval exceptionally due to the criticality of the situation of the monument in question.

We are given the opportunity here to point out that the cemeteries of historic cities, such as the Old Town of Corfu, are places of history, culture and heritage. Unfortunately, all the cemeteries of the city in question – Municipal, British, Jewish and Catholic – need permanent checks and life-saving interventions. We inform you, for future reference, that our Foundation offers to contribute to this specific need in a consultative and practical manner after consultation with your department.

Yours sincerely,

Magakles Rogakos

Communication Officer of the Corfu Heritage Foundation

Copies:

Mrs Meropi-Spyridoula Ydraiou, Mayor of Corfu

Count Spiro Flamburiari, Chairman of the Corfu Heritage Foundation

Miguel de Cervantes is inspired by Greece in Corfu

By Megakles Rogakos, MA MA PhD

Miguel de Cervantes (1547-1616), deified as one of the most important authors of world literature, lived for a short time but with decisive action and memorable writing on Greek soil, in Corfu.

When the Ottoman Empire, under Sultan Selim II (1524-1574), occupied Cyprus in 1570, it broke with other great powers of the time. This was followed by a military conflict of the Ottoman navy with the fleet of the Holy League (Lega Santa), created by the alliance of states – Genoa, Malta, Savoy, Spain, Tuscany, Urbino, Vatican and Venice.

Cervantes found himself aboard the ship “Marquesa” with a soul full of desire for action. The fight, which became known as The Naval Battle of Nafpaktos (La Battaglia di Lepanto), was fierce. On 7 October 1571, victory crowned the side of the allies resulting in the total destruction of the Ottomans and the dominance of the Holy Union in the Mediterranean.

The action of Cervantes, during the said fight, was characterised by great bravery and perseverance. Despite receiving injuries, he never stopped fighting. “I will die fighting”, he declared to the captain. He survived the two shots he received in the chest but was unable to save his arm from the third one which was permanently disabled. In the first chapter of his book Voyage to Parnassus (1614) he places the god Mercurius say to him: “I know that, in the naval bloody fight, / Thy left hand shattered lost the active power / It once possessed, for glory of the right!” (translated by James Y. Gibson, London: Kegan Paul, Trench & Co, 1883), prophesying his subsequent writing success. This victory marked Cervantes who realised the historical value of the fight in Nafpaktos. Cervantes fought for God and king with heroism that was recognised by both promotion in office and an increase in salary.

According to tradition, after his severe injury, he was taken to the Old Town of Corfu and was treated briefly, before his departure for Messina, in the hospital of the monastery maintained by the monks of St Augustine, near the Catholic church of the Annunciation (Annunziata), where the victors of the battle buried their noble dead – mainly Latins but also Greeks. There he conceived and wrote the long allegorical poem Journey to Parnassus (1614). It is a satire whose main object is to evaluate contemporary Spanish poets, fantastically gathered on Parnassus, and on the one hand to ridicule or sometimes eliminate those who, in his opinion, are inadequate, while on the other hand to praise those who he points out as especially worth the favour of Apollo.

The poem is divided into eight chapters, and the stanza is in tercets. The composition is half comic and half tragic. After many humorous incidents, Mercurius appears to Cervantes, who travels to Parnassus in a miserable state, greeting him with the title of “Adam of the poets”. Mercurius, after addressing him with many flattering words, leads him to an imaginary boat made entirely of different verses, which is intended to carry a cargo of Spanish poets to the realm of Apollo. The description of the boat is a comic allegory. Mercurius presents him with a list of poets whom Apollo wishes to meet. This list, due to the problematic nature of its praises, which is a strange mixture of irony, is read with some caution. In the middle of reading, Cervantes suddenly drops the list. Poets are now described as crowding the ship in numbers as innumerable as drops in the rain or grains of sand on the shore. And such a tumult ensues, that, to save the boat from sinking under their pressure, the sirens raise a raging storm that throws the unworthy poets overboard. The flights of fancy get wilder as the story progresses. The storm subsides and is followed by a rain of new generation of poets, falling from the clouds. One of the first to board the ship is Lope de Vega (1562-1635), to whom Cervantes takes the opportunity to pronounce an emphatic praise. The rest of the poem proceeds in the same vein.

After his convalescence, Cervantes continued his military career taking part with his brother, Rodrigo, in the victorious conclusion of the Ottoman Siege of Corfu, which lasted from August to September 1571.

It is known that on the occasion of his personal experiences Cervantes gave flesh and bones to his literary works, such as masterfully in his masterpiece, The Ingenious Gentleman Don Quixote de la Mancha (El ingenioso caballero don Quijote de la Mancha) of 1605 and 1615. The Journey to Parnassus (Viage del Parnaso), published in 1614, also drew elements from his experience of being on Greek land. By studying it, it is found that Cervantes introduces the reader to the indiscernible boundaries between myth and history, illusion and reality, idealism and realism and leaves it to the reader’s perception to distinguish them and learn from them.

The fact that Cervantes experienced, even for a little while, the Greek land with military and artistic action deserves to be highlighted. It would be wonderful if a skilled sculptor was commissioned to create in the wonderful way of imagination the moment when the Spanish poet in the Old Town of Corfu is inspired by Greece to take his readers on a journey to his own Parnassus.

Corfu, 23 August 2023

Bibliography

Eleni Lazaridou, “Miguel de Cervantes: a life like a novel” https://www.maxmag.gr/politismos/prosopa/thervantes/, 10 July 2019.

Miguel de Cervantes’ “Journey to Parnassus” (1614) https://en.wikipedia.org/wiki/Viaje_del_Parnaso

Spyros P. Gaoutsis, “Cultural traditions and devotions in Corfu, in the aftermath of the Battle of Nafpaktos” in 450th anniversary of the Battle of Nafpaktos. Kefalonia, GR: Odyssey Publications, 2021, pp 33-40.

§

Ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες εμπνέεται από την Ελλάδα στην Κέρκυρα

Του Μεγακλή Ρογκάκου, MA MA PhD

Μιγκέλ ντε Θερβάντες (1547-1616), αποθεωμένος ως ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας, έζησε για μικρό διάστημα αλλά με αποφασιστική δράση και αξιομνημόνευτο σύγγραμμα σε ελληνική γη, στην Κέρκυρα.

Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπό τον σουλτάνο Σελίμ Β’ (1524-1574), κατέλαβε την Κύπρο το 1570 ήρθε σε ρήξη με άλλες μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Ακολούθησε στρατιωτική σύγκρουση του οθωμανικού ναυτικού με τον στόλο της Ιεράς Ένωσης (Λέγκα Σάντα), που δημιουργήθηκε από τη συμμαχία κρατών – Βατικανού, Βενετίας, Γένοβας, Ισπανίας, Μάλτας, Ουρμπίνο, Σαβοΐας και Τοσκάνης.

Ο Θερβάντες βρέθηκε στο πλοίο «Μαρκέσα» με την ψυχή γεμάτη επιθυμία για δράση. Η μάχη, που έγινε γνωστή ως Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου (Λα Μπατάλια ντι Λεπάντο), ήταν άγρια. Στις 7 Οκτωβρίου 1571 νίκη στεφάνωσε την πλευρά των συμμάχων με αποτέλεσμα την πανωλεθρία των Οθωμανών και την κυριαρχία της Ιεράς Ένωσης στη Μεσόγειο.

Η δράση του Θερβάντες, κατά τη διάρκεια της εν λόγω μάχης, χαρακτηρίστηκε από μεγάλη γενναιότητα και επιμονή. Παρότι δέχθηκε τραυματισμούς, δεν σταμάτησε στιγμή να μάχεται. «Θα πεθάνω μαχόμενος», δήλωσε στον καπετάνιο. Επέζησε των δύο πυροβολισμών που δέχθηκε στον θώρακα αλλά δεν κατάφερε να σώσει από τον τρίτο το χέρι του που αχρηστεύτηκε για πάντα. Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του Ταξίδι στον Παρνασσό (1614) θέτει τον θεό Μερκούριους να λέγει στον ίδιο: «Γνωρίζω καλά ότι στο σκληρό πεδίο της ναυμαχίας, έχασες την κινητικότητα από το αριστερό σου χέρι για τη δόξα του δεξιού σου», προφητεύοντας την κατοπινή του συγγραφική επιτυχία. Η νίκη αυτή σημάδεψε τον Θερβάντες που αντιλήφθηκε την ιστορική αξία της μάχης στη Ναύπακτο. Ο Θερβάντες πολέμησε υπέρ Θεού και βασιλέα με ηρωισμό που αναγνωρίστηκε με προαγωγή τόσο σε αξίωμα όσο και σε αύξηση μισθού.

Σύμφωνα με την παράδοση, μετά τον βαρύ του τραυματισμό, μεταφέρθηκε στην Παλαιά Πόλη Κερκύρας και νοσηλεύθηκε για σύντομο χρονικό διάστημα, πριν την αναχώρησή του για τη Μεσσήνη, στο νοσοκομείο της μονής που διατηρούσαν μοναχοί του Αγίου Αυγουστίνου, πλησίον του Καθολικού ναού του Ευαγγελισμού (Ανουντσιάτα), εκεί όπου οι νικητές της μάχης έθαψαν τους ευγενείς νεκρούς τους – κυρίως Λατίνους αλλά και Έλληνες. Εκεί συνέλαβε και συνέγραψε το μακροσκελές αλληγορικό ποίημα Ταξίδι στον Παρνασσό (1614). Πρόκειται περί μίας σάτιρας που έχει ως κύριο αντικείμενο να αξιολογήσει σύγχρονους Ισπανούς ποιητές, συγκεντρωμένους με φανταστικό τρόπο στον Παρνασσό, και αφενός να γελοιοποιήσει ή μερικές φορές να εξαφανίσει εκείνους που, κατά τη γνώμη του, είναι ανεπαρκείς, ενώ αφετέρου να επαινέσει αυτούς που επισημαίνει ως ιδιαίτερα αξίους της ευνοίας του Απόλλωνα.

Το ποίημα χωρίζεται σε οκτώ κεφάλαια, και η στιχουργική είναι σε τετράστιχα. Η σύνθεση είναι κατά το ένα ήμισυ κωμική και κατά το άλλο ήμισυ τραγική. Μετά από πολλά χιουμοριστικά περιστατικά, ο Μερκούριους εμφανίζεται στον Θερβάντες, ο οποίος ταξιδεύει στον Παρνασσό σε άθλια κατάσταση, χαιρετώντας τον με τον τίτλο του «Αδάμ των ποιητών». Ο Μερκούριους, αφού του απευθύνει πολλά κολακευτικά λόγια, τον οδηγεί σε μία φανταστική βάρκα εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη από διαφορετικούς στίχους, η οποία έχει σκοπό να μεταφέρει ένα φορτίο Ισπανών ποιητών στο βασίλειο του Απόλλωνα. Η περιγραφή της βάρκας είναι μία κωμική αλληγορία. Ο Μερκούριους του παρουσιάζει μία λίστα με τους ποιητές τους οποίους ο Απόλλων επιθυμεί να γνωρίσει. Αυτή η λίστα, λόγω της προβληματικής φύσης των επαίνων της, που είναι ένα περίεργο κράμα ειρωνίας, αναγιγνώσκεται με κάποια επιφύλαξη. Εν μέσω της ανάγνωσης, ο Θερβάντες ρίχνει ξαφνικά τη λίστα. Οι ποιητές περιγράφονται τώρα ως συνωστισμένοι στο πλοίο σε αριθμούς τόσο αμέτρητους όσο τις σταγόνες στη βροχή ή τους κόκκους άμμου στην ακτή. Και ακολουθεί μια τέτοια αναταραχή, που, για να σώσουν τη βάρκα από το να βυθιστεί από την πίεσή τους, οι σειρήνες ξεσηκώνουν μία έξαλλη καταιγίδα που ρίχνει τους ανάξιους ποιητές στη θάλασσα. Οι πτήσεις της φαντασίας γίνονται πιο άγριες όσο προχωρά η ιστορία. Η καταιγίδα υποχωρεί και τη διαδέχεται βροχή νέας γενιάς ποιητών, που πέφτουν από τα σύννεφα. Ένας από τους πρώτους που επιβιβάζεται στο πλοίο είναι ο Λόπε δε Βέγα (1562-1635), στον οποίο ο Θερβάντες δράτεται της ευκαιρίας να εκφωνήσει έναν εμφατικό έπαινο. Στο ίδιο μήκος κύματος προχωρεί και το υπόλοιπο ποίημα.

Μετά την ανάρρωσή του, ο Θερβάντες συνέχισε τη στρατιωτική του καριέρα λαμβάνοντας μέρος μαζί με τον αδελφό του, Ροδρίγκο, στη νικηφόρα κατάληξη της Οθωμανικής Πολιορκίας της Κερκύρας, που κράτησε από τον Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο του 1571.

Είναι γνωστό ότι με αφορμή τα προσωπικά βιώματά του ο Θερβάντες έδωσε σάρκα και οστά στα λογοτεχνικά του έργα, όπως αριστοτεχνικά στο κορυφαίο έργο του,Ο ευφάνταστος ευπατρίδης Δον Κιχώτης της Μάντσας / El ingenioso caballero don Quijote de la Mancha του 1605 και 1615. Το Ταξίδι στον Παρνασσό / Viage del Parnaso, που εκδόθηκε το 1614, άντλησε και αυτό στοιχεία από την εμπειρία του όντας σε ελληνική γη. Μελετώντας το διαπιστώνεται πως ο Θερβάντες μυεί τον αναγνώστη στα δυσδιάκριτα όρια μεταξύ μύθου και ιστορίας, ψευδαίσθησης και πραγματικότητας, ιδεαλισμού και ρεαλισμού και επαφίεται στην αντίληψη του αναγνώστη να τα διακρίνει και να διδαχθεί από αυτά.

Το γεγονός ότι ο Θερβάντες βίωσε έστω για ολίγο την ελληνική γη με δράση στρατιωτική και καλλιτεχνική αξίζει να αναδειχθεί. Θα ήταν υπέροχο εάν ανετίθετο σε ικανό γλύπτη να φιλοτεχνήσει με τον υπέροχο τρόπο της φαντασίας τη στιγμή που ο Ισπανός ποιητής στην Παλαιά Πόλη Κερκύρας εμπνέεται από την Ελλάδα να ταξιδέψει τους αναγνώστες του στον δικό τουΠαρνασσό.

Κέρκυρα, 23 Αυγούστου 2023

Βιβλιογραφία

Ελένη Λαζαρίδου, «Μιγκέλ ντε Θερβάντες: μία ζωή σαν μυθιστόρημα» https://www.maxmag.gr/politismos/prosopa/thervantes/, 10 Ιουλίου 2019.

Το Ταξίδι στον Παρνασσό (1614) του Μιγκέλ ντε Θερβάντες https://en.wikipedia.org/wiki/Viaje_del_Parnaso

Σπύρος Π. Γαούτσης, «Λατρευτικές παραδόσεις και ευλάβειες στην Κέρκυρα, στον απόηχο της Ναυμαχίας Ναυπάκτου» στο 450 χρόνια από τη Ναυμαχία Ναυπάκτου. Κεφαλονιά, GR: Εκδόσεις Οδύσσεια, 2021, σς 33-40.

INVITATION

At 8 p.m. on Wednesday, the 9th of August 2023, the Directors of the Mantzaros Philharmonic Society invite you at their Events Hall to celebrate the due recognition as their Great Benefactor of special honorary distinction of our fellow citizen, Count Spiro Flamburiari.

Your presence will make our event special.

The President

Dr Ioannis Trivizas

Mantzaros Philharmonic Society’s event in honor of Count Spiro Flamburiari was very successful. A lot of very important people from Corfu attended and appreciated the entire event, which included the unveiling of the Count’s portrait by Spyros Sourtzinos and music performed by a group of musicians from the Mantzaros.

By Megakles Rogakos, MA MA PhD

George Gordon, Lord Byron (1788-1824), passed away two centuries ago. However, his legacy as the greatest poet of Romanticism remains as vibrant as when he was alive. What is more, he was the philhellene par excellence by contributing decisively to the Greek War of Independence perhaps more so after his passing than during his lifetime.

It is a fact that philhellenism is a unique phenomenon, without parallels. People from Europe, Russia and even the Americas and Africa joined to deliver Greece from the Ottoman yoke. The objective of their fervour was the revival of “Hellas”, a cultural ideal that made all these various foreigners feel united in its name. They were dedicated followers of the famed dictum in Isocrates’ Panegyricus, “the name Hellenes suggests no longer a race but an intelligence, and the title Hellenes is applied rather to those who share our culture than to those who share a common blood” [Isocrates, Panegyricus 4.50]. So, by fighting to reinstitute Greece, they felt as if they were looking after their own home, as rightful Hellenes. So it was that Byron led philhellenism with his actions and strengthened it posthumously with his legacy.

Revolution against the Ottoman rule broke out in Greece in March 1821. But it was only after the death of the Romantic poet Percy Bysshe Shelley (1792-1822), that his close friend Byron decided to take part in this War of Independence. The catalyst was a request, in the spring of 1823, from the newly formed London Greek Committee to lend his name and give moral support to the cause. On the 16th of July 1823, Byron sailed from Genoa to Cephalonia with letters of introduction from the spiritual leader of the Greeks in Italy, Bishop Ignatios.

In taking up the Greek cause, Byron transformed himself from a lounging and louche Romantic poet into one who found self-identification with the people descended from “his own” nation, thereby becoming a revolutionary and a man of action serving that self-imagined ideal. From August to December 1823 he made his headquarters on the island of Cephalonia, at that time part of the British Protectorate of the Ionian Islands. His aim was to deliver the Turkish-occupied fortress of Lepanto at Naupaktos. The Phanariot prince and politician Alexander Mavrocordatos (1791-1865) invited him to meet at his base in Missolonghi, the chief town on the north side of the Gulf of Patras. On 5 January 1824 he reached Missolonghi, having narrowly escaped being captured by the Turkish fleet. There, Mavrocordatos enlisted him in his modernist vision of a future Greece governed by the rule of law. Byron spent less than four months in Missolonghi. He gave large amounts of money to support the Greek fleet. Their plan was soon to move to the capital, Nauplion, in the Peloponnese. However, in a short while, because of an exposure to violent rain, he caught the fever which, in a few days, ended his life at 37 years of age, in Missolonghi, on 19 April 1824. His remains were then embalmed and transported to England for burial in the parish church of St Mary Magdalene in Hucknall, Nottinghamshire.

When Lord Byron first took sick on the 15th of February 1824, doctors urged him to retire to some salubrious place, until his health was restored. The words that Byron addressed to Samuel Barff, who wrote a letter on 10 March 1824 to advise him to leave the Missolonghian wet climate and stay at his house in Zante, are very emotional: “I cannot quit Greece while there is a chance of my being of even supposed utility; there is a stake worth millions such as I am; and while I can stand at all—I must stand by the cause” (The Works of Lord Byron. Paris, FR: Galignani, 1827:xxxvi). Sensing his end approaching, he wondered, “I gave [Greece] my time, my health, my property and now I give my life. What could I do more?” [Ibid] Byron’s death in Missolonghi caused an outpouring of grief in the philhellenic world. The affliction which fell on the country, as the news rapidly spread from province to province, testified how deeply his generous devotion to their cause had sunk into the hearts of the Greeks. The funeral ceremony took place in the cathedral, where lie the bodies of Markos Botsaris (1790-1823) and the brave general Karl Graf von Normann-Ehrenfels (1784-1822), on the Sunday after Easter, the 22nd of April. Spyridon Trikoupis (1788-1873) -the friend of Byron, the able secretary of Guilford, the vigorous historian and now the worthy representative of his country in England- delivered a funeral oration over his body. His words of despair were echoed throughout Greece. The following excerpts from his prose eulogy compose a hymn to Byron’s philhellenic dimension.

He came with a determination to die in Greece and for Greece. § The cause of Greece alone was a cause worthy of him whom all the learned men of Europe celebrate. § In the agonies of death – yes, at the moment when eternity appeared before him; as he was lingering on the brink of mortal and immortal life; when all the material world appeared but as a speck in the great works of the Divine Omnipotence; in that awful hour, [the name of Greece] dwelt upon the lips of this illustrious individual, leaving all the world besides – [a name] deeply engraved on his heart, even the moment of death could not efface. […] “Greece!” he exclaimed; and his spirit passed away. What Grecian heart will not be deeply affected as often as it recalls this moment? § All the land of Greece is his tomb. […] Missolonghi, his country, will ever watch over and protect with all her strength the urn containing his venerated heart, as a symbol of his love towards us. All Greece, clothed in mourning and inconsolable, accompanies the procession in which it is borne; all ecclesiastical, civil and military honours attend it; all his fellow-citizens of Missolonghi and fellow-countrymen of Greece follow it, crowning it with their gratitude and bedewing it with their tears; it is blessed by the pious benedictions and prayers of our Archbishop, Bishop, and all our clergy. […] Chieftains bore it on their shoulders, and carried it to the church; thousands of Greek soldiers lined the way through which it passed, with the muzzles of their muskets, which had destroyed so many tyrants, pointed towards the ground, as though they would war against that earth which was to deprive them for ever of the sight of their benefactor; – all this crowd of soldiers, ready at a moment to march against the implacable enemy of Christ and man, surrounded the funeral couch, and swore never to forget the sacrifices made by [Byron] for us, and never to allow the spot where his heart is placed to be trampled upon by barbarous and tyrannical feet. [‘Translation of the funeral oration delivered in Greek by Mr Spyridon Trikoupis … in honour of the late Lord Byron’. London: William Davy, 1836. NLS Ms.43551. Courtesy of the National Library of Scotland.]

While in Greece, Byron composed little poetry. The poem ‘On This Day I Complete My Thirty-Sixth Year’ written at Missolonghi on his birthday, 22 January 1824, is the last and only one that he composed in Greece. The sixth stanza reads: “The Sword, the Banner – and the field –– / Glory and Greece around me see! / The Spartan, borne upon his shield / Was not more free.” [Byron’s Cephalonia Journal, 1824. NLS Ms.43353, pp 20-21. Courtesy of the National Library of Scotland]. This stanza reveals his envisaged relation of ancient and modern Greece that was worth nurturing.

200 years after Byron’s death, his personality and achievements, as recounted by his fans and friends, are still relevant to the philhellenic ideal.

Leicester Stanhope, the London Greek Committee’s agent, wrote to John Bowring from Salona on the 30th of April 1824: “England has lost her brightest genius – Greece her noblest friend. To console them for the loss, he has left behind the emanations of his splendid mind. If Byron had faults, he had redeeming virtues too – he sacrificed his comfort, fortune, health and life, to the cause of an oppressed nation. Honoured be his memory! Had I the disposal of his ashes, I would place them in the Temple of Theseus, or in the Parthenon at Athens.”

Captain William Parry, Byron’s secretary, said: “As soon as it was known that Lord Byron was dead, sorrow and grief were generally felt in Greece. They spread from his own apartments over the town of Missolonghi, through the whole of Greece and over every part of civilised Europe. […] Mavrocordatos spoke of Lord Byron as the best friend of Greece, and said that his conduct was admirable. He was heard to say, that Greece’s safety depended on his life. […] Lord Byron was mourned as the best benefactor to Greece. Orations were pronounced by the priests, and the same honours were paid to his memory as to the memory of one of their own revered chiefs.”

Dionysios Solomos (1798-1857), Greece’s national poet, eventually composed an ode to the memory of Byron, who undoubtedly was one of the greatest admirers the Greek nation ever had. The following stanza is this long ode’s first: “For a moment, Liberty, / Let the war, the bloodshed sleep; / Hither come and silently / Over Byron’s body weep” (translated by Romilly Jenkins).

Upon hearing the news of Byron’s death, the then 15-year-old poet Alfred Tennyson (1809-1892) was devastated, declaring that it was a day “when the whole universe seemed to darken for me”. Byron was the artistic counterpart of the French Revolution, with its fierce license, its revolt against established forms, its wild determination to be free.

The fate of Byron, who had made the town of his death famous, reverberated around the world. It would prove a turning point in the Greek War of Independence and assure the success of the policy that Byron had fought for: to make of Greece a modern nation-state. As aptly expressed by theologian professor Ilias Liamis, Byron’s great legacy was revealed two years after his death, at the Exodus of Missolonghi, when the Greeks’ ability to continue defending themselves against the Ottoman troops had been lost, resulting in them suffering a fierce attack that was followed by carnage. The transition from the 10th to the 11th of April 1826 was a long night that was at the same time the dawn of the apotheosis of this small city of Akarnania, which made it great and holy in international history. The universal recognition of Missolonghi as an altar of liberty was Byron’s achievement – making wider Western society engage with him. Because of Byron, Missolonghi filled the front pages of European newspapers, the declarations of philhellenic associations, the appeals of citizens to their governments. This city, thanks to Byron, essentially became a European city that kept the eyes of millions of people fixed on it and moved entire peoples with its adventures, siege and finally heroic exodus [Ilias Liamis, Lord Byron: The Poet and the apotheosis of Missolonghi, 28 January 2021]. In fact, the ghost of Byron was the motivational force that essentially helped to liberate Greece and make it the new seat of the ancient Hellas.

Corfu, 23 July 2023

APPENDIX

The funeral oration delivered in Greek in honour of Lord Byron

By Mr Spyridon Trikoupis

What an unlooked-for event! Deplorable misfortune! But a short time has elapsed since the people of this deeply suffering country welcomed, with unfeigned joy and open arms, this celebrated individual to their bosoms. To-day, overwhelmed with grief and despair, they bathe his funeral couch with tears of bitterness, and mourn over it with inconsolable affliction. On Easter Sunday, the happy salutation of the day, “Christ is risen,” remained but half spoken on the lips of every Greek; and as they met, before even congratulating one another on the return of that joyous day, the universal question was, “How is Lord Byron?” Thousands assembled in the spacious plain outside the city, to commemorate the sacred day, appeared as if they had assembled for the sole purpose of imploring the Saviour of the world to restore health to him who was a partaker with us in our present struggle for the deliverance of our native land. And how is it possible that any heart should remain unmoved, any lip closed, upon the present occasion? Was ever Greece in greater want of assistance than when Lord Byron, at the peril of his life, crossed over to Missolonghi? Then, and ever since he has been with us, his liberal hand has been opened to our necessities – necessities which our own poverty would have otherwise rendered irremediable. How many and much greater benefits did we not expect from him! And to-day, alas! to-day, the unrelenting grave closes over him and all our hopes.

Residing out of Greece, and enjoying all the pleasures and luxuries of Europe, he might have contributed materially to the success of our cause without coming personally amongst us; and this would have been sufficient for us, for the well-proved ability and profound judgment of our Governor, the President of the Senate, would have insured our safety with the means so supplied. But if this was sufficient for us, it was not so for Lord Byron. Destined by Nature to uphold the rights of man whenever he saw them trampled upon; born in a free and enlightened country; early taught, by reading the works of our ancestors, which teach all who can read them, not only what man is, but what he ought to be, and what he may be, he saw the persecuted and enslaved Greek determined to break the heavy chains with which he was bound, and to convert the iron into sharp-edged swords, that he might regain by force what force had torn from him. He came to share our sufferings; assisting us, not only with his wealth, of which he was profuse; not only with his judgment, of which he has given us so many salutary examples; but with his sword, which he was preparing to unsheath against our barbarous and tyrannical oppressors. He came – according to the testimony of those who were intimate with him – with a determination to die in Greece and for Greece. How, therefore, can we do otherwise than lament with deep sorrow the loss of such a man! How can we do otherwise than bewail it as the loss of the whole Greek nation! Thus far, my friends, you have seen him liberal, generous, courageous, a true Philhellenist; and you have seen him as your benefactor. This is indeed a sufficient cause for your tears, but it is not sufficient for his honour. It is not sufficient for the greatness of the undertaking in which he had engaged. He, whose death we are now so deeply deploring, was a man who, in one great branch of literature, gave his name to the age in which we live: the vastness of his genius and the richness of his fancy did not permit him to follow the splendid though beaten track of the literary fame of the ancients; he chose a new road – a road which ancient prejudice had endeavoured, and was still endeavouring, to shut against the learned of Europe: but as long as his writings live, and they must live as long as the world exists, this road will remain always open; for it is, as well as the other, a sure road to true knowledge. I will not detain you at the present time by expressing all the respect and enthusiasm with which the perusal of his writings has always inspired me, and which, indeed, I feel much more powerfully now than at any other period. The learned men of all Europe celebrate him, and have celebrated him; and all ages will celebrate the poet of our age, for he was born for all Europe and for all ages.

One consideration occurs to me, as striking and true as it is applicable to the present state of our country: listen to it, my friends, with attention, that you may make it your own, and that it may become a generally acknowledged truth. There have been many great and splendid nations in the world, but few have been the epochs of their true glory: one phenomenon, I am inclined to believe, is wanting in the history of these nations, and one the possibility of the appearance of which the all-considering mind of the philosopher has much doubted. Almost all the nations of the world have fallen from the hands of one master into those of another; some have been benefited, others have been injured by the change; but the eye of the historian has not yet seen a nation enslaved by barbarians, and more particularly by barbarians rooted for ages in their soil – has not yet seen, I say, such a people throw off their slavery unassisted and alone. This is the phenomenon; and now, for the first time in the history of the world, we witness it in Greece – yes, in Greece alone! The philosopher beholds it from afar, and his doubts are dissipated; the historian sees it, and prepares his citation of it as a new event in the fortunes of nations; the statesman sees it, and becomes more observant and more on his guard. Such is the extraordinary time in which we live. My friends, the insurrection of Greece is not an epoch of our nation alone; it is an epoch of all nations: for, as I before observed, it is a phenomenon which stands alone in the political history of nations.

The great mind of the highly gifted and much lamented Byron observed this phenomenon, and he wished to unite his name with our glory. Other revolutions have happened in his time, but he did not enter into any of them – he did not assist any of them; for their character and nature were totally different: the cause of Greece alone was a cause worthy of him whom all the learned men of Europe celebrate. Consider then, my friends, consider the time in which you live – in what a struggle you are engaged; consider that the glory of past ages admits not of comparison with yours: the friends of liberty, the philanthropists, the philosophers of all nations, and especially of the enlightened and generous English nation, congratulate you, and from afar rejoice with you; all animate you; and the poet of our age, already crowned with immortality, emulous of your glory, came personally to your shores, that he might, together with yourselves, wash out with his blood the marks of tyranny from our polluted soil.

Born in the great capital of England, his descent noble on the side of both his father and his mother, what unfeigned joy did his Philhellenic heart feel when our poor city, in token of our gratitude, inscribed his name among the number of her citizens! In the agonies of death – yes, at the moment when eternity appeared before him; as he was lingering on the brink of mortal and immortal life; when all the material world appeared but as a speck in the great works of the Divine Omnipotence; in that awful hour, but two names dwelt upon the lips of this illustrious individual, leaving all the world besides – the names of his only and much-beloved daughter, and of Greece: these two names, deeply engraven on his heart, even the moment of death could not efface. “My daughter!” he said; “Greece!” he exclaimed; and his spirit passed away. What Grecian heart will not be deeply affected as often as it recalls this moment?

Our tears, my friends, will be grateful, very grateful, to his shade, for they are the tears of sincere affection; but much more grateful will be our deeds in the cause of our country, which, though removed from us, he will observe from the heavens, of which his virtues have doubtless opened to him the gates. This return alone does he require from us for all his munificence; this reward for his love towards us; this consolation for his sufferings in our cause; and this inheritance for the loss of his invaluable life. When your exertions, my friends, shall have liberated us from the hands which have so long held us down in chains; from the hands which have torn from our arms, our property, our brothers, our children – then will his spirit rejoice, then will his shade be satisfied. Yes, in that blessed hour of our freedom the Archbishop will extend his sacred and free hand, and pronounce a blessing over his venerated tomb; the young warrior sheathing his sword, red with the blood of his tyrannical oppressors, will strew it with laurel; the statesman will consecrate it with his oratory; and the poet, resting upon the marble, will become doubly inspired; the virgins of Greece (whose beauty our illustrious fellow-citizen Byron has celebrated in many of his poems), without any longer fearing contamination from the rapacious hands of our oppressors, crowning their heads with garlands, will dance round it, and sing of the beauty of our land, which the poet of our age has already commemorated with such grace and truth. But what sorrowful thought now presses upon my mind! My fancy has carried me away; I had pictured to myself all that my heart could have desired; I had imagined the blessing of our Bishops, the hymns, and laurel crowns, and the dance of the virgins of Greece round the tomb of the benefactor of Greece; – but this tomb will not contain his precious remains; the tomb will remain void; but a few days more will his body remain on the face of our land – of his new chosen country; it cannot be given over to our arms; it must be borne to his own native land, which is honoured by his birth.

Oh daughter! most dearly beloved by him, your arms will receive him; your tears will bathe the tomb which shall contain his body; and the tears of the orphans of Greece will be shed over the urn containing his precious heart, and over all the land of Greece, for all the land of Greece is his tomb. As in the last moments of his life you and Greece were alone in his heart and upon his lips, it was but just that she (Greece) should retain a share of the precious remains. Missolonghi, his country, will ever watch over and protect with all her strength the urn containing his venerated heart, as a symbol of his love towards us. All Greece, clothed in mourning and inconsolable, accompanies the procession in which it is borne; all ecclesiastical, civil, and military honours attend it; all his fellow-citizens of Missolonghi and fellow-countrymen of Greece follow it, crowning it with their gratitude and bedewing it with their tears; it is blessed by the pious benedictions and prayers of our Archbishop, Bishop, and all our clergy. Learn, noble lady, learn that chieftains bore it on their shoulders, and carried it to the church; thousands of Greek soldiers lined the way through which it passed, with the muzzles of their muskets, which had destroyed so many tyrants, pointed towards the ground, as though they would war against that earth which was to deprive them for ever of the sight of their benefactor; – all this crowd of soldiers, ready at a moment to march against the implacable enemy of Christ and man, surrounded the funeral couch, and swore never to forget the sacrifices made by your father for us, and never to allow the spot where his heart is placed to be trampled upon by barbarous and tyrannical feet. Thousands of Christian voices were in a moment heard, and the temple of the Almighty resounded with supplications and prayers that his venerated remains might be safely conveyed to his native land, and that his soul might repose where the righteous alone find rest.

When the funeral service was over, says Gamba, we left the bier in the middle of the church, where it remained until the evening of the next day, guarded by a detachment of his own brigade. The church was crowded without cessation by those who came to honour and to regret the benefactor of Greece.

On the evening of the 23rd the bier was privately carried back by Byron’s officers to his own house. The coffin was not closed until the 29th April.

Immediately after death Byron’s countenance had an air of calmness, mingled with a severity that seemed gradually to soften. When I took a last look at him, the expression, at least to my eyes, was truly sublime.

On This Day I Complete My Thirty-Sixth Year

By Lord Byron

January 22nd 1824

Missolonghi

On this day I complete my thirty-sixth year. –

§

’Tis Time this heart should be unmoved

Since others it hath ceased to move –

Yet, though I cannot be beloved

Still let me love!

§

My days are in the yellow leaf

The flowers and fruits of love are gone –

The worm – the canker, and the grief

Are mine alone!

§

The fire that on my bosom preys

Is lone as some volcanic isle,

No torch is kindled at its blaze

A funeral pile!

§

The hope, the fear, the jealous care

The exalted portion of the pain

And power of Love I cannot share,

But wear the chain.

§

But ’tis not thus – and ‘tis not here

Such thoughts should shake my Soul, nor now

Where Glory decks the hero’s bier

Or binds his Brow.

§

The Sword, the Banner – and the field ––

Glory and Greece around me see!

The Spartan, borne upon his shield

*Was not more free.

§

Awake! – (not Greece – She is awake! – )

Awake, my Spirit! Think through whom

Thy Life-blood tracks its’ parent lake,

And then Strike home!

§

Tread those reviving passions down –

Unworthy Manhood!; unto thee

Indifferent should the smile or frown

Of Beauty be.

§

If thou regret’st thy youth, why Live?

The Land of honourable Death

Is here; – Up to the Field! And Give

Away thy Breath.

§

Seek out – less often sought than found,

A Soldier’s Grave – for thee the best,

Then Look around, and choose thy Ground,

And take thy Rest!

§

*The Slain were borne on their shields witness the Spartan

mother’s speech to her son delivered with his buckler – “either

“with this or on this.”

[Manuscript of ‘On This Day I Complete My Thirty- Sixth Year’, in Byron’s Cephalonia Journal, 1824. NLS Ms.43353, pages 20-21. Reproduced by permission of the National Library of Scotland]

Visuals

Byron had become famous overnight following the 1812 publication of the first two cantos of Childe Harold’s Pilgrimage, a long narrative poem inspired by his grand tour of the Mediterranean in 1809-1811. In Canto II the youthful Harold moves to Greece, uplifted by the beauty of its past in a country now enslaved by the Ottomans. Byron visited Albania in 1809 as part of his tour. He loved the traditional costumes he saw while staying at the residence of the Ottoman ruler Ali Paşa Tepelenë (1740-1822) in Ioannina, then an Albanian territory. Albania has had deep connections with Hellenism throughout time. Byron wrote in a letter to his mother that Albanian costume was “the most magnificent in the world”, and having bought this oriental-style specimen he sent it home to Newstead. When he sat for this portrait to Thomas Phillips in 1813, at the age of 25, he wore this favourite costume – a red velvet and gold embroidered jacket, with a similarly rendered cloak draped across his left arm. The background permits a distant glimpse onto a portion of an ancient Greek temple in ruins with three standing columns. The portrait alludes to Byron’s travels and adventurous spirit, as captured in the tempestuous background, while presenting his figure with a face of a calm and pensive poet.

Danish sculptor Bertel Thorvaldsen was greatly admired for the beauty of his neoclassical sculpture. After the death of Canova, he was considered the preeminent sculptor, and in fact, his studio in Rome was a site of pilgrimage for his many devotees. The most illustrious such devotee was George Gordon, 6th Lord Byron (1788-1824), the leading figure of British Romanticism. He had sat for a marble bust by Thorvaldsen in Rome in 1817. The original commission for such a portrait of Byron was requested by his friend John Hobhouse, 1st Baron Broughton (1786-1869). The sittings took place in Rome between 29 April and 20 May 1817. Thorvaldsen told Hans Christian Andersen how Byron suddenly assumed a tragic countenance when he was sitting to be modelled. From this sitting Thorvaldsen produced a bozzetto (sketch), which was then used as a template for replicas. The original bust with a large section of chest, shoulders included, wearing classical drapery and resting on a circular pedestal is at the Thorvaldsens Museum in Copenhagen. Nine marble replicas are listed in the catalogue raissoné of Thorvaldsen’s bust, of which four are in the form of a small full-length herm (hermaic stele). All the busts bear an overall likeness with the original but differ in the style of the hair, which in the prime bust is parted in the middle and shorter on the sides. It appears closely based on the sculptor’s bozzetto, which was taken from the life-sittings. Byron wrote to John Murray in June 1817, “Torwaltzen (sic) has done a bust of me at Rome for Mr Hobhouse, which is reckoned very good. He is the best after Canova, and by some preferred to him.” This white marble bust depicts the poet looking straight ahead, with curled hair brushed forward. The bust was bequeathed to King George V in 1914 by Charlotte, Lady Dorchester, daughter of Lord Hobhouse, for whom the bust was modelled.

Being Byron’s great admirer from his days at Trinity, John Hobhouse, 1st Baron Broughton (1786-1869) established a Byron Monument Committee with John Murray II (1778-1843) as secretary with a view to commissioning an appropriate memorial. Public subscriptions were sought and by 1829 the sum of £1600 had been raised. Hobhouse approached Thorvaldsen, who accepted the commission enthusiastically. Work began on the drawings in 1830 and on the marble in 1831. Τhis work became better known by its engraved representations. The bard, dressed in his typical romantic attire, sits on the debris of a Greek temple, with his left foot resting on a fragment of a fallen Doric column. He holds the book inscribed “Childe Harold” in one hand and a pen in the other, the tip of which is thoughtfully touching the chin, while his head turns thoughtfully away. The composition depicts a moment of contemplation and calm, a serene portrait in stark contrast to the intense and turbulent life he lived. Discreetly at the base of his seat a human skull appears, a characteristic romantic prop of the message “memento mori” (remember you must die). Despite Thorvaledsen’s reputation as a talented artist, when this majestic carved marble work of the notorious Lord Byron was commissioned by the poet’s friends for Westminster Abbey, Byron’s profligate reputation preceded him, and it was refused and eventually made its way to the Wren Library at Cambridge. Thorvaldsen’s refined and precise method of carving is evident in this work. It is an example of portraiture in the most classical sense.

The monumental Statue of Lord Byron of 1881 in Messolonghi’s Garden of Heroes is a work of Georgios Vitalis (1838-1901). This artist, who was a great sculptor of Greek neoclassicism, was contemporary and competed artistically with Dimitrios Filippotis (1839-1919). He was born in Tinos, the son of a folk craftsman. He studied with a scholarship at the Royal Academy of Fine Arts in Munich under the tutelage of Max von Widnmann (1812-1895) from 1865 to 1870. He created this statue from 1872, when he received the assignment, until 1881, when this monument was unveiled. The poet stands upright and his head turns diagonally away in a gesture of reverie. He is elegantly dressed in the style of an English dandy and in his left hand is holding a rolled parchment of his poetical work. It is a statue of aesthetic completeness and technical perfection.

Because of her adoration of Lord Byron, Elizabeth, Empress of Austria (1837-1898) translated into German many poems of the great philhellene poet. Having travelled to Missolonghi to visit the site where the poet breathed his last, in 1888, she was so impressed by Vitalis’ Statue of Byron that she commissioned the same artist to create a new statue of him to be placed in the Achilleion, her winter palace, as a reminder of the philhellenism she shared with him. This new statue is a genuine and original creation, which eloquently depicts the poet with unparalleled technical skill, stylistic elegance and psychographic power. Crafted from fine-grained white marble, it portrays the poet to personify with idealistic naturalism the highest moment of intellectual creation – the inspiration. The poet is seated on a neoclassical throne and rests his body on its back. One hand supports his slightly bent head, while the other holds the manuscript pages firmly on his outstretched knee. His body is covered with a cloak that reveals his lace sleeves and collar and high-heeled shoes. At the rear of the composition, the rich folds of the cloak open to reveal under the throne the books he published with a definite reference to the poems “The Giaour” (1813), “The Bride of Abydos”, (1813), “The Corsair” (1814), “The Siege of Corinth” (1816), “Childe Harold’s Pilgrimage” (1818) and “Don Juan” (1819-1824).

The sculptural complex Hellas crowning Byron was installed in Zappeion Megaron in Athens in 1896, on the eve of the first Olympic Games, as a symbol of the universality of Hellenic culture. It is the work of two French artists – Henri Chapu (1833-1891) as a designer and Alexandre Falguière (1831-1900) as a sculptor. Hellas in the form of a woman crowns Byron with a palm branch, symbol of eternity, as a token of gratitude for his services to her. In more detail, the gazes of the two figures meet passionately. The symbolic figure of Hellas, rendered on a larger scale, with her right hand touching the Philhellene’s sternum. She is depicted half-naked with her breasts and legs exposed, seated upon the flames of the War of Independence. She wears a headband, in the form of a maphorion (veil), that reaches down her back, covering her long hair. Byron appears as a young man with a neat hairstyle. He is fully dressed in elegant European clothes and boots. In his left hand he holds a scroll, a symbol of his poetry for Hellas, while his right hand is extended in a gesture of dedication over the bent knees of Hellas. At the back of the composition, the half-reclining naked male figure symbolises subservient Hellenism.

§

Η φιλελληνική κληρονομιά του Λόρδου Μπάιρον ζει

Του Μεγακλή Ρογκάκου, MA MA PhD

Ο Τζορτζ Γκόρντον, Λόρδος Μπάιρον (1788-1824), πέθανε πριν από δύο αιώνες. Ωστόσο, η κληρονομιά του ως ο μεγαλύτερος ποιητής του ρομαντισμού παραμένει τόσο ζωντανή όσο όταν ζούσε. Επιπλέον, υπήρξε ο κατ’ εξοχήν φιλέλληνας συνεισφέροντας αποφασιστικά στην Ελληνική Επανάσταση ίσως περισσότερο μετά τον θάνατό του παρά κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Είναι γεγονός ότι ο φιλελληνισμός είναι ένα μοναδικό φαινόμενο, χωρίς παραλληλισμούς. Άνθρωποι από την Ευρώπη, τη Ρωσία, ακόμη και την Αμερική και την Αφρική ενώθηκαν για να απελευθερώσουν την Ελλάδα από τον Οθωμανικό ζυγό. Στόχος της ζέσης τους ήταν η αναβίωση αυτού που καλείται «Ελλάς», ενός πολιτιστικού ιδεώδους που έκανε όλους αυτούς τους διάφορους ξένους να αισθάνονται ενωμένοι στο όνομά του. Ήταν αφοσιωμένοι οπαδοί του φημισμένου ρητού στον Πανηγυρικό του Ισοκράτη, «τὸ τῶν Ἑλλήνων ὄνομα πεποίηκεν μηκέτι τοῦ γένους, ἀλλὰ τῆς διανοίας δοκεῖν εἶναι, καὶ μᾶλλον Ἕλληνας καλεῖσθαι τοὺς τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας ἢ τοὺς τῆς κοινῆς φύσεως μετέχοντας.» (το όνομα Έλληνες κατόρθωσε να μη συμβολίζει πια την καταγωγή, αλλά την καλλιέργεια του πνεύματος, και Έλληνες να ονομάζονται πιο πολύ όσοι δέχτηκαν τον τρόπο της δικής μας διαπαιδαγώγησης παρά αυτοί που έχουν την ίδια φύση με εμάς.) [Ισοκράτης, Πανηγυρικός 4.50]. Παλεύοντας για την επανίδρυση της Ελλάδας, ένιωθαν σαν να φρόντιζαν το σπίτι τους, ως νόμιμοι Έλληνες. Έτσι ο Μπάιρον ηγήθηκε του φιλελληνισμού με τις πράξεις του και τον ενίσχυσε μεταθανάτια με την κληρονομιά του.

Η Ελληνική Επανάσταση κατά της οθωμανικής κυριαρχίας ξέσπασε στην Πελοπόννησο τον Μάρτιο του 1821. Αλλά μόνο μετά τον θάνατο του ρομαντικού ποιητή Πέρσυ Μπυς Σέλλεϋ (1792-1822), ο στενός φίλος του Μπάιρον αποφάσισε να συμμετάσχει σε αυτόν τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Ο καταλύτης ήταν ένα αίτημα, την άνοιξη του 1823, από τη νεοσύστατη Ελληνική Επιτροπή του Λονδίνου να δανείσει το όνομά του και να δώσει ηθική υποστήριξη στην υπόθεση. Στις 16 Ιουλίου 1823, ο Μπάιρον απέπλευσε από τη Γένοβα στην Κεφαλονιά με συστατικές επιστολές του πνευματικού ηγέτη των Ελλήνων της Ιταλίας, επισκόπου Ιγνατίου.

Υιοθετώντας τον ελληνικό σκοπό, ο Μπάιρον μεταμορφώθηκε από ανέμελο και ονειροπαρμένο ρομαντικό ποιητή σε κάποιον που ταύτισε τον εαυτό του με τον λαό που καταγόταν από το «δικό του» έθνος και ως εκ τούτου έγινε επαναστάτης και άνθρωπος της δράσης που υπηρετεί εκείνο το αυτο-φαντασμένο ιδεώδες. Από τον Αύγουστο έως τον Δεκέμβριο του 1823 έκανε το αρχηγείο του στη νήσο της Κεφαλονιάς, την εποχή εκείνη μέρος του Βρετανικού Προτεκτοράτου των Ιονίων Νήσων. Στόχος του ήταν να απελευθερώσει το τουρκοκρατούμενο φρούριο του Λεπάντο στη Ναύπακτο. Ο Φαναριώτης πρίγκιπας και πολιτικός Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1791-1865) τον προσκάλεσε να συναντηθούν στη βάση του στο Μεσολόγγι, την πρωτεύουσα στη βόρεια πλευρά του Πατραϊκού Κόλπου. Στις 5 Ιανουαρίου 1824 έφτασε στο Μεσολόγγι, αφού παρ’ ολίγον απέφυγε να αιχμαλωτιστεί από τον τουρκικό στόλο. Εκεί, ο Μαυροκορδάτος τον στρατολόγησε στο μοντερνιστικό όραμά του για μία μελλοντική Ελλάδα που θα διέπεται από τον κανόνα του νόμου. Ο Μπάιρον πέρασε λιγότερο από τέσσερις μήνες στο Μεσολόγγι. Έδωσε μεγάλα χρηματικά ποσά για να στηρίξει τον ελληνικό στόλο. Το σχέδιό τους ήταν σύντομα να μετακομίσουν στην πρωτεύουσα, το Ναύπλιο, στην Πελοπόννησο. Ωστόσο, σε σύντομο διάστημα, λόγω της έκθεσής του σε βίαιη βροχή, τον έπιασε ο πυρετός που σε λίγες ημέρες έβαλε τέλος στη ζωή του σε ηλικία 37 ετών, στο Μεσολόγγι, στις 19 Απριλίου 1824. Τα λείψανά του στη συνέχεια ταριχεύτηκαν και μεταφέρθηκαν. στην Αγγλία για ταφή στην ενοριακή εκκλησία της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής στο Χάκναλ του Νότιγχαμσαϊρ.

Όταν ο Λόρδος Μπάιρον αρρώστησε για πρώτη φορά στις 15 Φεβρουαρίου 1824, ιατροί τον παρότρυναν να αποσυρθεί σε κάποιο ευεργετικό μέρος μέχρι να αποκατασταθεί η υγεία του. Τα λόγια που απηύθυνε ο Μπάιρον στον Σάμιουελ Μπαρφ, ο οποίος έγραψε μία επιστολή στις 10 Μαρτίου 1824 για να τον συμβουλεύσει να εγκαταλείψει το υγρό κλίμα του Μεσολογγίου και να μείνει στο σπίτι του στη Ζάκυνθο, είναι πολύ συγκινητικά: «Δεν μπορώ να εγκαταλείψω την Ελλάδα, ενώ υπάρχει η πιθανότητα να έχω οποιαδήποτε, έστω και υποτιθέμενη, χρησιμότητα· και όσο στέκομαι ορθός στα πόδια μου, έχω χρέος να μείνω και να αγωνιστώ πιστά. Αυτός ο σκοπός αξίζει εκατομμύρια ανθρώπους σαν κι εμένα.» (Τα Έργα του Λορδου Μπάιρον. Παρίσι, FR: Γκαλινιανί, 1827:xxxvi). Νιώθοντας το τέλος του να πλησιάζει, αναρωτήθηκε: «Έδωσα [στην Ελλάδα] τον χρόνο μου, την υγεία μου, την περιουσία μου και τώρα δίνω τη ζωή μου. Τι θα μπορούσα να κάνω περισσότερο;» [αυτόθι] Ο θάνατος του Μπάιρον στο Μεσολόγγι προκάλεσε μια έκρηξη θλίψης στον φιλελληνικό κόσμο. Η θλίψη που έπεσε στη χώρα, καθώς τα νέα διαδόθηκαν γρήγορα από επαρχία σε επαρχία, μαρτυρούσε πόσο βαθιά είχε βυθιστεί στις καρδιές των Ελλήνων η γενναιόδωρη αφοσίωσή του στην υπόθεση τους. Η νεκρώσιμος τελετή έγινε στον καθεδρικό ναό, όπου βρίσκονται τα σώματα του Μάρκου Μπότσαρη (1790-1823) και του γενναίου στρατηγού Καρλ Γκραφ φον Νόρμαν Έρενφελς (1784-1822), την Κυριακή μετά το Πάσχα, στις 22 Απριλίου. Ο Σπυρίδων Τρικούπης (1788-1873) -ο φίλος του Μπάιρον, ο ικανός γραμματέας του Γκίλφορντ, ο σφριγηλός ιστορικός και νυν άξιος εκπρόσωπος της χώρας του στην Αγγλία- εκφώνησε επικήδειο λόγο επάνω από τη σορό του. Τα λόγια απελπισίας του είχαν απήχηση σε όλη την Ελλάδα. Τα ακόλουθα αποσπάσματα από το πεζογραφικό του εγκώμιο συνθέτουν έναν ύμνο για τη φιλελληνική διάσταση του Μπάιρον.

Ἦλθεν, εἰς ἓνα λόγον, κατὰ τὴν μαρτυρίαν τῶν οἰκιακῶν του, μὲ ἀπόφασιν νὰ ἀποθάνῃ εἰς τὴν Ἑλλάδα διὰ τὴν Ἑλλάδα. § Εγκωμιάζει τὸν ποιητὴν τοῦ αἰῶνός μας ὃλη ἡ σοφὴ Εὐρώπη, καὶ θέλει τὸν ἐγκωμιάσουν ὂλοι οἱ αἰῶνες, διότι ἐγενήθη διὰ ὃλην τὴν Εὐρώπην, καὶ διὰ ὃλους τοὺς αἰῶνας. § Εἰς αὐτὸν τὸν ἀγῶνα τοῦ θανάτου του, ἢγουν τὴν στιγμὴν ὃταν κρυμμένη ἡ αἰωνιότης δείχνεται εἰς τὸν ἂνθρωπον εὑρισκόμενον εἰς τὰ ὃρια τῆς θνητῆς καὶ τῆς ἀθανάτου ζωῆς, ὃταν, λέγω, ὃλος ὁ ὁρατὸς κόσμος φαίνεται ἓνα μόνον σημεῖον ὡς πρὸς τὰ λαμπρὰ ἒργα τῆς θείας Παντοδυναμίας, εἰς ἐκείνην τὴν φοβερὰν ὣραν ὁ πολυένδοξος οὗτος νεκρὸς ἀφίνων τὸν κόσμον ὃλον, ἐβάστασεν εἰς τὸ στόμα του [μόνον ένα όνομα] βαθυά ῥιζωμένο εἰς τὰ σπλάχνα του, οὒτε ἡ στιγμὴ τοῦ θανάτου δὲν ἠμποροῦσε νὰ τὸ ἐξαλείψῃ· […] «Ἑλλάς!», εἶπε, καὶ ἡ φωνὴ του ἒλειψε! Ποία ἑλληνικὴ καρδία νὰ μὴ συντρίβεται ὁσάκις ἐνθυμεῖται αὐτὴν τὴν περίστασιν; […] Ὃλη ἡ γῆ τῆς Ἑλλάδος εἶναι ὁ τάφος του· […] Τὸ Μεσολόγγι σφιχταγκαλιάζει, ὡς σύμβολον τῆς ἀγάπης του, τὴν θήκην τοῦ πνεύμονός του, δέξου καὶ σὺ, γλυκύτατε καρπὲ τῆς καρδίας τοῦ ἀποθανόντος, δέξου ὃλον του τὸ λοιπὸν σῶμα· σὲ τὸ ξεπροβοδεῖ ἡ Ἑλλάς ὃλη μαυροφορεμένη, ὃλη ἀπαραηγόρητος· σὲ τὸ ξεπροβοδεῖ μὲ ὃλην τὴν ἐκκλησιαστικὴν, τὴν πολιτικὴν καὶ στρατιωτικὴν τιμὴν καὶ παράταξιν, καὶ μὲ ὃλον τὸ πλῆθος τῶν συμπολιτῶν τοῦ Μεσολογγιτῶν καὶ ὁμογενῶν του Ἑλλήνων· σὲ τὸ ξεπροβοδεῖ στεφανωμένον μὲ τὴν εὐγνωμοσύνην τῆς, παρηγορημένον μὲ τὰ δάκρυά της, συνωδευμένον μὲ τὰς θεόδεκτους εὐχὰς καὶ εὐλογίας τῶν Ἀρχιερέων καὶ ὃλου τοῦ Κλήρου. […] Οἱ στρατηγοί τὸ ἐβάστασαν εἰς τοὺς ὢμους των, καὶ τὸ ἒφεραν εἰς τὴν ἐκκλησίαν· χιλιάδες Ἓλληνες στρατιῶται ἐσκέπαζαν τὰ δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τοῦ δρόμου ὃθεν τὸ ἐδιάβαιναν, καὶ τὰ στόματα τῶν τουφεκιῶν ὃπού ἐκατέφαγαν τόσους καὶ τόσους τυράνους, ἧσαν ὃλα γυρμένα κατά τῆς γῆς, ὡς νὰ ἢθελαν νὰ πολεμήσουν καὶ αὐτὴν τὴν γῆν ὁποῦ τοὺς ἃρπασε τὸν εἰλικρινῆ φίλον των· ὃλα αὐτὰ τὰ πλήθη τῶν στρατιωτῶν μὲ τὸ σπαθὶ αὐτὴν τὴν στιγμὴν εἰς τὴν μέσην, μὲ τὸ τουφέκι εἰς τὸν ὦμον, καὶ ἒτοιμοι νὰ ἐκστρατεύσουν ἐναντίον τοῦ ἀσπόνδου ἐχθροῦ τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Ἀνθρώπου, περικυκλόνουν τὸ νεκρικὸν του κρεββάτι, καὶ ὀρκίζονται εἰς αὐτὸ νὰ μὴ λησμονήσουν ποτὲ τὰς θυσίας τοῦ πατρός σου, και ποτέ νὰ μὴν ἀφήσουν νὰ πατηθεῖ ἀπὸ βάρβαρον καὶ τυραννικὸν πόδι ὁ τόπος ὃπου εὑρίσκονται ἀπομεινάριά του. [‘Επικήδειος λόγος που εκφωνήθηκε στα ελληνικά από τον κ. Σπυρίδωνα Τρικούπη … προς τιμήν του αειμνήστου Λόρδου Μπάιρον’. Παραχώρηση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων].

Ενώ βρισκόταν στην Ελλάδα, ο Μπάιρον συνέθεσε ολίγη ποίηση. Το ποίημα ‘Σήμερα Συμπληρώνω Το Τριακοστό-Έκτο Έτος Μου» που γράφτηκε στο Μεσολόγγι στα γενέθλιά του, στις 22 Ιανουαρίου 1824, είναι το τελευταίο και μοναδικό που συνέθεσε στην Ελλάδα. Η έκτη στροφή λέει: «Το ξίφος, το λάβαρο – και το χωράφι –– / Δόξα και Ελλάδα γύρω μου δες! / Ο Σπαρτιάτης, που φέρεται στην ασπίδα του / Δεν ήταν πιο ελεύθερος.» [Ημερολόγιο Κεφαλονιάς του Μπάιρον, 1824. NLS Ms.43353, σελ 20-21. Παραχώρηση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Σκωτίας]. Αυτή η στροφή αποκαλύπτει την προβλεπόμενη σχέση του με την αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα που άξιζε να καλλιεργηθεί.

200 χρόνια μετά το θάνατο του Μπάιρον, η προσωπικότητα και τα επιτεύγματά του, όπως αφηγούνται οι θαυμαστές και οι φίλοι του, εξακολουθούν να σχετίζονται με το φιλελληνικό ιδεώδες.

Ο Λέστερ Στάνχοουπ, ο πράκτορας της Ελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου, έγραψε στον Τζων Μπάουρινγκ από τα Σάλωνα στις 30 Απριλίου 1824: «Η Αγγλία έχασε την πιο λαμπρή της ιδιοφυΐα – την Ελλάδα τον ευγενέστερο φίλο της. Για να τους παρηγορήσει για την απώλεια, άφησε πίσω του τις εκπορεύσεις του υπέροχου μυαλού του. Εάν ο Μπάιρον είχε ελαττώματα, είχε και λυτρωτικές αρετές – θυσίασε την άνεση, την τύχη, την υγεία και τη ζωή του για τον σκοπό ενός καταπιεσμένου έθνους. Τιμώμενη η μνήμη του! Εάν είχα στη διάθεσή μου τις στάχτες του, θα τις εναπόθετα στον Ναό του Θησέα ή στον Παρθενώνα στην Αθήνα».

Ο λοχαγός Γουίλιαμ Πάρεϋ, γραμματέας του Μπάιρον, είπε: «Μόλις έγινε γνωστό ότι ο Λόρδος Μπάιρον πέθανε, η λύπη και η θλίψη έγιναν γενικά αισθητές στην Ελλάδα. Απλώθηκαν από τα δικά του διαμερίσματα στην πόλη του Μεσολογγίου, σε ολόκληρη την Ελλάδα και σε κάθε μέρος της πολιτισμένης Ευρώπης. […] Ο Μαυροκορδάτος μίλησε για τον Λόρδο Μπάιρον ως τον καλύτερο φίλο της Ελλάδας, και είπε ότι η συμπεριφορά του ήταν αξιοθαύμαστη. Ακούστηκε να λέγει ότι η ασφάλεια της Ελλάδας εξαρτιόταν από τη ζωή του. […] Ο Λόρδος Μπάιρον θρηνήθηκε ως ο καλύτερος ευεργέτης στην Ελλάδα. Οι ιερείς εκφωνούσαν λόγους και αποδίδονταν οι ίδιες τιμές στη μνήμη του όπως και στη μνήμη ενός από τους ευλαβείς αρχηγούς τους.»

Ο Διονύσιος Σολωμός (1798-1857), ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας, συνέθεσε τελικά μια ωδή στη μνήμη του Μπάιρον, ο οποίος ήταν αναμφίβολα ένας από τους μεγαλύτερους θαυμαστές που είχε ποτέ το ελληνικό έθνος. Η ακόλουθη στροφή είναι η πρώτη αυτής της μεγάλης ωδής: «Λευτεριά, γιὰ λίγο πάψε / νὰ χτυπᾶς μὲ τὸ σπαθί· / τώρα σίμωσε καὶ κλάψε / εἰς τοῦ Μπάυρον τὸ κορμί».

Στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του Μπάιρον, ο τότε 15χρονος ρομαντικός ποιητής Άλφρεντ Τέννυσον (1809-1892) συνετρίβει, δηλώνοντας ότι ήταν μία ημέρα «όταν όλο το σύμπαν φαινόταν να σκοτεινιάζει για εμένα». Ο Μπάιρον ήταν το καλλιτεχνικό αντίστοιχο της Γαλλικής Επανάστασης, με τη σφοδρή άδειά της, την εξέγερσή της ενάντια στις καθιερωμένες μορφές, την άγρια αποφασιστικότητά της να είναι ελεύθερη.

Η μοίρα του Μπάιρον, που είχε κάνει διάσημη την πόλη του θανάτου του, αντήχησε σε όλο τον κόσμο. Θα αποδεικνυόταν ένα σημείο καμπής στον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας και θα διασφάλιζε την επιτυχία της πολιτικής για την οποία είχε αγωνιστεί ο Μπάιρον: να γίνει η Ελλάδα ένα μοντέρνο έθνος-κράτος. Όπως εύστοχα εξέφρασε ο θεολόγος καθηγητής Ηλίας Λιάμης, η μεγάλη κληρονομιά του Μπάιρον φάνηκε δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, στην Έξοδο του Μεσολογγίου, όταν η ικανότητα των Ελλήνων να συνεχίσουν να αμύνονται κατά των οθωμανικών στρατευμάτων είχε χαθεί, με αποτέλεσμα να υποστούν σφοδρή επίθεση. που ακολούθησε σφαγή. Η μετάβαση από τη 10η στην 11η Απριλίου 1826 ήταν μία μακρά νύχτα και ταυτοχρόνως η αυγή της αποθέωσης αυτής της μικρής πόλης της Ακαρνανίας, που την έκανε μεγάλη και ιερή στη διεθνή ιστορία. Η καθολική αναγνώριση του Μεσολογγίου ως βωμού της ελευθερίας ήταν το επίτευγμα του Μπάιρον – κάνοντας την ευρύτερη δυτική κοινωνία να ασχοληθεί μαζί του. Εξαιτίας του Μπάιρον, το Μεσολόγγι γέμισε τα πρωτοσέλιδα των ευρωπαϊκών εφημερίδων, τις διακηρύξεις των φιλελληνικών συλλόγων, τις εκκλήσεις των πολιτών στις κυβερνήσεις τους. Αυτή η πόλη, χάρη στον Μπάιρον, έγινε ουσιαστικά μια ευρωπαϊκή πόλη που κράτησε τα βλέμματα εκατομμυρίων ανθρώπων καρφωμένα πάνω της και συγκίνησε ολόκληρους λαούς με τις περιπέτειες, την πολιορκία και τελικά την ηρωική της έξοδο [Ηλίας Λιαμής, Λόρδος Μπάιρον: Ο ποιητής και η αποθέωση του Μεσολογγίου, 28 Ιανουαρίου 2021]. Στην πραγματικότητα, το φάντασμα του Μπάιρον ήταν η κινητήρια δύναμη που ουσιαστικά βοήθησε να απελευθερωθεί η Ελλάδα και να γίνει η νέα έδρα της αρχαίας Ελλάδας.

Κέρκυρα, 23 Ιουλίου 2023

Παράρτημα

Λόγος ἐπικήδειος τοῦ Σπυρίδωνος Τρικούπη εἰς τὸν Λόρδον Νόελ Μπάιρωνα, ἀποθανόντα κατὰ τὴν 6η Ἀπριλίου τοῦ ἒτους 1824, 19 Μαΐου, Κυριακὴ τοῦ Πάσχα, ἐν Μεσολογγίῳ, ὃπου καὶ αὐτοσχεδιασθείς εἰς τὸ κοινότατον ὗφος, ἐξεφωνήθη ἐπ᾽ Ἐκκλησίας.

«Τὶ ἀνέλπιστον συμβεβηκὸς! Τὶ ἀξιοθρήνητον δυστύχημα! Ὀλίγος καιρὸς εἶναι ἀφοῦ ὁ λαὸς τῆς πολύπαθης Ἑλλάδος ὃλος χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση ἐδέχθη εἰς τοὺς κόλπους του τὸν ἐπίσημον τοῦτον ἂνδραν καὶ σήμερον ὃλος θλίψη καὶ κατήφεια καταβρέχει τὸ νεκρικόν του κρεβάτι μὲ πικρότατα δάκρυα, καὶ ὀδύρεται ἀπαρηγόρητα. Ὁ γλυκύτατος χαιρετισμὸς «Χριστὸς Ἀνέστη», ἒγινε ἂχαρις τὴν ἡμέραν τοῦ Πάσχα εἰς τὰ χείλη τοῦ κάθε Ἓλληνος Χριστιανοῦ, καὶ ἀπανταίνοντας ὁ ἓνας εἰς τὸν ἂλλον, πρὶν τοῦ εὐχηθῇ ταῖς καλαῖς ἐορταῖς ἐρωτοῦσε «Πῶς εἶναι ὁ μυλόρδος;». Χιλιᾶδες ἂνθρωποι συναγμένοι νὰ δώσουν μεταξύ τους τὸ θεῖον φίλημα τῆς ἀγάπης εἰς τὴν εὐρύχωρον πεδιάδα ἒξω ἀπὸ τὸ τεῖχος τῆς πόλεώς μας, ἐφαίνονταν ὃτι ἐσυνάχθησαν μόνον καὶ μόνον νὰ παρακαλέσουν τὸν ἐλευθερωτὴν τοῦ παντός διὰ τὴν ὑγείαν τοῦ συναγωνιστοῦ τῆς ἐλευθερίας τοῦ γένους μας.

Καὶ πῶς ἦτο δυνατὸν νὰ μὴ συντριβῇ ἡ καρδία ὃλων; Νὰ μὴ καταπικραθοῦν ὃλων τὰ χείλη; Εὐρέθηκεν ἂλλη φορὰν τὸ μέρος τοῦτο τῆς Ἑλλάδος εἰς περισσοτέραν χρείαν καὶ ἀνάγκην παρὰ εἰς τὴν ἐποχὴν, εἰς τὴν ὁποίαν ὁ πολυθρήνητος Μυλόρδος Μπάιρον ἐπέρασε μὲ κίνδυνον καὶ αὐτῆς τῆς ζωῆς του εἰς τὸ Μεσολλόγι, καὶ τότε καὶ εἰς ὃσον καιρὸν συνέζησε μαζὶ μας, δὲν ἐθεράπευσε τὸ πλουσιοπάροχόν του χέρι ταὶς δεινόταταις χρείαις μας, χρείαις ὃπου ἡ πτωχεία μας ταὶς ἂφηνεν ἀδιόρθωταις; Πόσα ἂλλα καλὰ πολὺ ἀκόμα μεγαλύτερα, ἐλπίζαμεν ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἂνδρα; Καὶ σήμερον, ἀλλοίμονον! Σήμερον ὁ πικρὸς τάφος καταπίνει καὶ αὐτὸν καὶ ταὶς ἐλπίδαις μας!

Ἀλλὰ δὲν ἠμποροῦσε τάχα καθήμενος καὶ ἒξω ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, ἀναπαυόμενος καὶ χαιρόμενος τὰ καλὰ τῆς Εὐρώπης, νὰ τρέξῃ μὲ μόνην τὴν μεγαλοδωρίαν τῆς καρδίας του εἰς βοήθειάν μας; Τοῦτο ἀρκοῦσε διὰ ἠμάς, ἐπειδὴ ἡ δοκιμασμένη φρόνησις καὶ βαθεία ἐμπειρία τοῦ προέδρου τῆς βουλῆς καὶ διοικητοῦ μας θὰ ἐξοικονομοῦσε μὲ μόνα τὰ μέσα αὐτὰ τὴν ἀσφάλειαν τῶν μερῶν τούτων. Ἀλλὰ, ἐὰν ἀρκοῦσε τοῦτο δ’ ἠμάς, δὲν ἀρκοῦσεν, ὂχι, δι’ αὐτὸν. Πλασμένος ἀπὸ  τὴν φύσιν, διὰ νὰ ὑπερασπίζεται πάντοτε τὰ δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου ὃπου καὶ ἐὰν τὰ ἒβλεπε καταπατημένα, γεννημένος εἰς ἐλεύθερον καὶ πάνσοφον ἒθνος, θρεμμένος ἀπὸ  μικρὸς μὲ τὴν ἀνάγνωσιν τῶν συγγραμμάτων τῶν ἀθανάτων προγόνων μας, τὰ ὁποῖα διδάσκουν ὃσους ἠξεύρουν νὰ διαβάσουν, ὂχι μόνον τὶ εἶναι, ἀλλὰ καὶ τὶ πρέπει νὰ εἶναι καὶ τὶ ἠμπορεῖ νὰ εἶναι ὁ ἂνθρωπος τῆς Ἑλλάδος νὰ ἀποφασίσῃ καὶ νὰ ἐπιχειρισθῇ νὰ συντρίψῃ ταὶς φρικταὶς ἀλυσαίς του καὶ τὰ συντρίμματα τῶν ἀλύσων του νὰ κάμῃ κοφτερὰ σπαθιὰ διὰ νὰ ξαναποχτήσῃ μὲ τὴν βίαν ὃ,τι τοῦ ἃρπαξεν ἡ βία. Εἶδε καὶ ἂφησεν ὃλαις ταὶς πνευματικαὶς καὶ σωματικαὶς ἀπὸλαυσαις τῆς Εὐρώπης καὶ ἦλθε νὰ κακοπαθήσῃ καὶ νὰ ταλαιπωρηθῇ μαζὶ μας, συναγωνιζόμενος ὂχι μόνον μὲ τὸν πλοῦτον του, τὸν ὁποῖον δὲν ἐλυπήθηκεν, ὂχι μόνον μὲ τὴν γνώσιν του τῆς ὁποίας μᾶς ἒδωκε τόσα σωτηριώδη σημεῖα, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ σπαθὶ του ἀκονισμένον ἐναντίον τῆς τυραννίας καὶ τῆς βαρβαρότητος. Ἦλθεν, εἰς ἓναν λόγον, κατὰ τὴν μαρτυρίαν τῶν οἰκιακῶν του, μὲ ἀπόφασιν νὰ ἀποθάνει εἰς τὴν Ἑλλάδα διὰ τὴν Ἑλλάδα. Πῶς λοιπὸν νὰ μὴ συντριβῇ ὃλων μας ἡ καρδία διὰ τὴν στέρησιν ἑνὸς τοιούτου ἀνδρὸς; Πῶς νὰ μὴ κλαύσωμεν τὴν στέρησίν του ὡς γενικὴν στέρησιν ὃλου τοῦ Ἑλληνικοῦ γένους;

Ἀλλ’ ἒως αὐτοῦ, ἀδερφοὶ, εἲδατε τὸν φιλελεύθερον, τὸν πλούσιον, τὸν ἀνδρεῖον ἂνθρωπον, τὸν ἀληθινὸν φιλλέληνα, εἲδατε τὸν εὐεργέτην. Τοῦτο φθάνει βέβαια νὰ μᾶς κινήσῃ τὰ δάκρυα. Δὲν φθάνει ὃμως, δὲν φθάνει διά τὴν ὑπόληψίν του καὶ τὸ μέγεθος τοῦ ἐνδόξου ἐπιχειρηματός του αὐτὸς, τοῦ ὁποίου κλαίομεν τὸν θάνατον ἀπαρηγόρητα, εἶναι ἂνθρωπος ὁ ὁποῖος (εἰς τὸ εἶδος του) ἒδωκε τὸ ὂνομά του εἰς τὸν αἰώνα μας. Ἡ εὐρυχωρία τοῦ πνεύματός του καὶ τὸ ὗψος τῆς φαντασίας του δὲν τὸν ἂφησαν νὰ πατήσῃ τὰ λαμπρὰ, πλὴν κοινὰ ἲχνη τῆς φιλολογικῆς τῶν παλαιῶν δόξας. Ἒπιασε νέον δρόμον, τὸν ὁποῖον ἡ γεροντικὴ πρόληψις προσεπάθησε καὶ προσπαθεῖ ἀκόμη νὰ τὸν κλείσῃ εἰς τὴν σοφὴν Εὐρώπην. Ἀλλὰ ὃσω ζοῦν τὰ συγγράματά του (καὶ θὰ ζοῦν ὃσω ζῆ ὁ κόσμος) θέλει μείνει πάντοτε ὁ δρόμος αὐτὸς ἀνοιχτὸς ἐπειδὴ καὶ αὐτὸς καθῶς καὶ ὁ ἂλλος εἶναι δρόμος ἀληθινῆς δόξας. Ἐδῶ παρατρέχω ὃσα μὲ βιάζει νὰ σᾶς κοινοποιήσῳ τὸ βαθὺ σέβας καὶ ὁ μεγάλος ἐνθουσιασμὸς ὃπου πάντοτε ἐνέπνευσεν εἰς τὴν καρδίαν μου ἡ ἀνάγνωσις τῶν συγγραμμάτων του καὶ τὸν ὁποῖον αἰσθάνομαι τῶρα σφοδρότερον ἀπὸ  ἂλλην φορὰν. Ἐγκωμίασε καὶ ἐγκωμιάζει τὸν ποιητὴν τοῦ αἰώνος μας ὃλη ἡ σοφὴ Εὐρώπη, καὶ θέλει τὸν ἐγκωμιάσουν ὃλοι οἱ αἰῶνες, ἐπειδὴ ἐγεννήθηκε διὰ ὃλην τὴν Εὐρώπην καὶ διὰ ὃλους τοὺς αἰώνας.

Ἓνας ἂλλος συλλογισμὸς μοῦ ἒρχεται εἰς τὸν νοὺν, συλλογισμὸς τόσον ὀρθὸς καὶ ἀληθινὸς ὃσον προσαρμοσμένος εἰς τὴν περίστασιν τῆς πατρίδος μας. Ἀκούσατε, Ἓλληνες, μὲ προσοχὴν αὐτὸν τὸν συλλογισμὸν, ἐπειδὴ θέλω νὰ γενῇ καὶ συλλογισμὸς ἐδικὸς σας καὶ συλλογισμὸς παντοτινὸς.

Πολλὰ ἐστάθησαν τὰ λαμπρὰ ἒθνη εἰς τὸν κόσμον, ἀλλὰ ὀλιγώταταις αἱ ἐποχαίς τῆς ἀληθινῆς των λαμπρότητος. Ἓνα ὃμως φαινόμενον, στοχάζομαι, λείπει ἀπὸ  τὰ χρονικά ὃλου τοῦ λαμπροῦ κόσμου, φαινόμενον τὸ ὁποῖον ἐδίσταζεν, ἐὰν ποτὲ ἠμπορεῖ νὰ φανῇ, καὶ αὐτὸς ὁ παρατηρητικὸς νοὺς τῆς φιλοσοφίας. Ὃλα σχεδὸν τὰ ἒθνη τῆς γῆς ἒπεσαν ἀπὸ  τὰ χέρια τοῦ ἑνὸς εἰς τὰ χέρια ἂλλου αὐθέντου. Κάποτε ἐκαλλιτέρευσαν, κάποτε εχειροτέρευσαν. Πουθενὰ ὃμως τὸ μάτι τοῦ ἱστορικοῦ δὲν εἶδε κανένα ἒθνος κατασκλαβωμένον ἀπὸ  βαρβάρους καὶ μάλιστα βαρβάρους ῥιζωμένους ἀπὸ  αἰώνας εἰς αὐτὸ τὸ ἒθνος, δὲν τὸ εἶδε, λέγω, νὰ ξεσκλαβωθῇ ἀφ’ ἑαυτοῦ του. Ἰδοὺ τὸ φαινόμενον. Τοῦτο σήμερον παρουσιάζεται κατά πρώτην φορὰν εἰς τὸν κόσμον καὶ φαίνεται εἰς μοναχὴν τὴν Ἑλλάδαν. Ναὶ, εἰς μοναχὴν τὴν Ελλάδα φαίνεται. Τὸ βλέπει μακρόθεν ὁ φιλόσοφος καὶ χάνει τὸν δισταγμόν του, τὸ βλέπει ὁ ἱστορικὸς καὶ ἐτοιμάζεται νὰ τὸ διηγηθῇ ὡς νέαν ἀνακάλυψιν τῆς τύχης τῶν ἐθνῶν, τὸ βλέπει ὁ πολιτικὸς καὶ γίνεται σκεπτικότερος καὶ προφυλακτικότερος. Τόσον παράδοξος εἶναι ὁ καιρὸς εἰς τὸν ὁποῖον ζοῦμεν ἀγαπητοὶ μου Ἓλληνες! Ἡ ἐπανάστασις τῆς Ἑλλάδος δὲν εἶναι ἐποχὴ τοῦ ἒθνους μας μόνον, εἶναι ἐποχὴ ὃλων τῶν ἐθνῶν, ὃλων τῶν αἰώνων, ἐπειδὴ, καθῶς σᾶς εἶπα, εἶναι φαινόμενον μοναδικὸν εἰς τὴν πολιτικὴν κατάστασιν τῶν ἐθνῶν.

Αὐτὸ τὸ μοναδικὸν φαινόμενον ἐπαρατήρησεν ὁ μεγάλος νοὺς τοῦ μεγαλόφρονος, τοῦ πολυθρηνήτου Μπάιρον, καὶ ἠθέλησε νὰ ἑνώσῃ τὴν ἀθάνατήν του δόξαν μὲ τὴν δόξαν σας καὶ νὰ ἐμβάσῃ τὸ ὂνομά του εἰς τὴν ἱστορίαν τῶν λαμπρῶν σας κατορθωμάτων. Δὲν ἒγιναν καὶ ἂλλαις ἐπαναστάσεις εἰς ταὶς ἡμέραις του; Καμμίαν ὃμως δὲν ἀκολούθησε, καμμίαν δὲν ὑπερασπίσθη, ἐπειδή ἦτον πολλὰ διαφορετικὸς ὁ χαρακτὴρ καὶ πολλὰ διαφορετικὴ ἡ φύσις τους. Ἡ μοναχὴ δόξα τῆς Ἑλλάδος ἦτον ἂξια δόξα διὰ ἐκεῖνον, τὸν ὁποῖον δοξολογοῦν ὃλα τὰ σοφὰ στόματα. Βλέπετε, ὦ Ἓλληνες, βλέπετε εἰς τὶ καιρὸν ζῆτε, εἰς τὶ ἀγώναν ἐμβήκατε; Βλέπετε ὃτι μὲ τὴν δόξαν σας δὲν ἠμπορεῖ νὰ συγκριθῇ καμμία δόξα περασμένη; Οἱ φιλελεύθεροι, οἱ φιλάνθρωποι, οἱ φιλόσοφοι ὃλων τῶν ἐθνῶν, καὶ μάλιστα τῆς μεγαλόδωρης Ἀγγλίας, σᾶς χαιρετοῦν ὃλοι μακρόθεν, ὃλοι σᾶς συγχαίρονται, ὃλοι σας ἐμψυχώνουν, καὶ ὁ ποιητής τῶν καιρῶν μας, ἀγκαλά καὶ στεφανωμένος ἀθανασίαν, ἐζήλευσε τὴν δόξαν σας καὶ ἦλθε προσωπικῶς νὰ ξεπλύνει μαζὶ σας μὲ τὸ αἷμα του τὰ μολυσμένα ἀπὸ  τὴν τυραννίαν χώματά μας.

Γεννημένος εἰς τὴν λαμπρότατην μητρόπολιν τῆς Λόνδρας, εὐγενέστατος καὶ ἀπὸ  πατέρα καὶ ἀπὸ  μητέρα, πόσην χαρὰν αἰσθάνθηκε ἡ φιλελληνική του καρδία, ὃταν ἡ πτωχή μας πόλις εἰς σημεῖον εὐγνωμοσύνης, τὸν ἐπολιτόγραψε; Εἰς αὐτὸν τὸν ἀγώναν τοῦ θανάτου του, ἣγουν τὴν στιγμὴν ὃταν κρυμμένη ἡ αἰωνιότης δείχνεται εἰς τὸν ἂνθρωπον εὐρισκόμενον εἰς τὰ ὃρια τῆς θνητῆς καὶ ἀθάνατης ζωῆς, ὃταν λέγω ὃλος ὁ ὁρατὸς κόσμος φαίνεται ἓνα μόνον σημεῖον ὡς πρὸς τὰ λαμπρὰ ἒργα τῆς θείας παντοδυναμίας, εἰς ἐκείνην τὴν φοβερὰν ὢραν ὁ πολυένδοξος τοῦτος νεκρὸς ἀφήνοντας τὸν κόσμον ὃλον ἐβάσταξεν εἰς τὸ στόμα του μονάχα δύο ὀνόματα, τῆς μονάκριβης καὶ πολυαγαπημένης του κόρης καὶ τῆς Ἑλλάδος. Αὐτὰ τὰ δύο ὀνόματα βαθειὰ ῥιζωμένα εἰς τὰ σπλάχνα του, μήτε ἡ στιγμὴ τοῦ θανάτου δὲν μπόρεσε νὰ τὰ ἐξαλείψῃ. «Κόρη μου!» εἶπεν, «Ἑλλὰς!» εἶπεν, καὶ ἡ φωνὴ του ἒλειψε! Ποία ἑλληνικὴ καρδία νὰ μὴ συντρίβεται ὃσαις φοραίς ἐνθυμείται αὐτὴν τὴν περίστασιν;

Δεκτὰ βεβαίως, ἀγαπητοὶ μου Ἓλληνες, πολὺ δεκτὰ εἶναι εἰς τὴν σκιὰν του τὰ δάκρυά μας, ἐπειδή εἶναι δάκρυα εἰλικρινή, δάκρυα τῶν κληρονόμων τῆς άγάπης του. Ἀλλὰ πολὺ δεκτότερα δι’ αὐτὸν θὰ εἶναι τὰ ἒργα μας διὰ τὴν πατρίδαν, τὰ ὁποῖα καὶ χωρισμένος ἀπὸ  ἠμὰς, θὰ παρατηρεῖ ἐπάνωθεν ἀπὸ  τοὺς οὐρανοὺς, τοὺς ὁποίους τοῦ ἂνοιξεν ἡ ἀρετὴ του· αὐτὴν καὶ μοναχὴν τὴν εὐγνωμοσύνην γυρεύει ἀπὸ  ἠμὰς εἰς ταὶς εὐεργεσίαις του, αὐτὴν τὴν ἀνταμοιβὴν εἰς τὴν πρὸς ἠμὰς ἀγάπην του, αὐτὴν τὴν ἐλάφρωσιν εἰς ταὶς ταλαιπωρίαις του, αὐτὴν τὴν πληρωμήν διὰ τὸν χαμὸν τῆς πολύτιμης ζωῆς του. Ὃταν, ἀγαπητοί μου Ἓλληνες, ἡ δύναμίς σας κατορθώσει νὰ ἀποσυντρίψῃ τὰ χέρια ὃπου μᾶς ἀλυσόδεναν, τὰ χέρια ὃπου ἃρπαζαν ἀπὸ  ταὶς ἀγκάλαις μας τοὺς ἀδελφοὺς, τὰ τέκνα, τὴν κατάστασίν μας, τότε θὰ χαρεῖ ἡ σκιὰ του, τότε θὰ ἀγαλλιασθεῖ ἡ κόνις του· ναὶ, εἰς τὴν μακαρίαν ἐκείνην ὢραν τοῦ εὐτυχισμένου τέλους τῶν ἀγώνων σας ὁ ἀρχιερεύς θά ἀπλώνει τὴν ἰερὰν του καὶ ἐλεύθερην δεξιὰν καὶ θὰ εὐλογεῖ καὶ ἁγιάζει τὸν πολυένδοξον τάφον του, τὸ Παλικάρι ζωσμένον τὸ σπαθὶ ἀπὸ  τὰ τυραννικὰ αἳματα βαμμένον θὰ τὸν στολίζει μὲ δάφναις, ὁ Πολιτικός μὲ ἐγκώμια, ὁ Ποιητής γυρμένος εἰς τὴν ἁρμονικότατην ταφόπετράν του θὰ γίνεται ποιητικώτερος τότε ἀνθοστεφανωμέναις οἱ Παρθέναις τῆς Ἑλλάδος, τὴν μαγευτικὴν ὠραιότητα τῶν ὁποίων ἒψαλεν ὁ πολυένδοξος συμπολὶτης μας Μπάιρον εἰς πολλὰ του ποιήματα, τότε τὰ ὠραία μας τέκνα, χωρίς πλέον νὰ φοβοῦνται νὰ μολυνθοῦν ἀπὸ τὰ ἁρπαχτικὰ χέρια τῶν τυράννων μας, θὰ σταίνουν χορὸν τριγύρω εἰς τὸν τάφον του, τραγουδώντας τὰ κάλλη τῆς γης μας, τὰ ὁποῖα μὲ τόσην χάριν καὶ ἀλήθειαν ὁ ποιητής τοῦ αἰῶνος μας ἒψαλεν.

Ἀλλὰ ποία ἰδέα λυπηρὴ μοῦ ἒρχεται τῶρα εἰς τὸν νοὺν; μὲ ἐπλάνεσεν ἡ φαντασία μου, ἐνόμισα ὃτι βλέπω ὃσα ἡ καρδία μου ἐπιθυμεῖ ὑπόθεσα εὐλογίαις Ἀρχιερέων, δαφνοστεφανώματα, ὓμνους, χορούς τριγύρω εἰς τὸν τάφον τοῦ εὐεργέτου τῆς Ἑλλάδος· ἀλλὰ ὁ τάφος αὐτὸς δὲν θέλει ἒχει ἐντὸς του τὰ πολύτιμα λείψανα αὐτοῦ τοῦ εὐεργέτου! ἂδειος θὰ μείνει ὁ τάφος! τὸ σῶμα του ὀλίγαις ἡμέραις ἀκόμη μένει εἰς τὸ πρόσωπον τῆς γῆς μας τῆς νέας Πατρίδος του! δὲν παραδίδεται εἰς ταῖς ἀγκάλαις της! μεταφέρεται εἰς τὴν γὴν, τὴν ὁποίαν ἐτίμησεν ἡ γέννησίς του!

Αἱ ἰδικαίς σου ἀγκᾶλες, ἀκριβή του καὶ πολυαγαπητή θυγάτερ, αἰ ἰδικαί σου θὰ τὸ δεχθοῦν, τὰ δάκρυα τὰ ἐδικὰ σου θὰ παρηγορήσουν τὸν σωματοφόρον τάφον του, καὶ τὰ δάκρυα τῶν ὀρφανῶν Ἑλλήνων θέλει χύνονται ἐπάνω εἰς τὴν θήκην τοῦ πολυτιμότατου πνεύμονός του καὶ ἐπάνω εἰς ὃλην τὴν γὴν τῆς Ἑλλάδος, ἐπειδὴ ὃλη ἡ γή τῆς Ἑλλάδος τοῦ εἶναι ὁ τάφος του· καθῶς εἰς ταὶς ὑστεριναίς στιγμαίς τῆς ζωῆς του, ἐσὲ, εἰς τὴν Ἑλλάδα εἶχεν εἰς τὴν καρδίαν του καὶ εἰς τὰ χείλη του, δίκαιον ἦταν καὶ ὓστερα ἀπὸ  τὸν θάνατόν του νὰ λάβῃ καὶ αὐτὴ μερίδιον ἀπὸ τὰ μεγαλοτίμητα λείψανά του. Ἡ πατρίδα του, τὸ Μεσολόγγι, σφιχταγκαλιάζει, ὡς σύμβολον τῆς ἀγάπης του τὸν πνεύμονά του, δέξου καὶ σὺ, γλυκύτατε καρπὲ τῆς καρδίας τοῦ ἀποθανόντος, δέξου τὸ πτῶμα του, τὴν καρδίαν του, τὰ ἐντόσθιά του· σοῦ τὰ ξεπροβοδεῖ ὃλη ἡ Ἑλλάς μαυροφορεμένη, ὃλη ἀπαρηγόρητη· σοῦ τὰ ξεπροβοδεῖ μὲ ὃλην τὴν ἐκκλησιαστικὴν, τὴν πολιτικὴν καὶ στρατιωτικὴν τιμὴν καὶ παράταξιν, καὶ μὲ ὃλον τὸ πλῆθος τῶν συμπολιτῶν του Μεσολογγιτῶν καὶ ὁμογενῶν του Ἑλλήνων· σοῦ τὰ ξεπροβοδεῖ στεφανωμένα μὲ τὴν εὐγνωμοσύνην της, παρηγορημένα μὲ τὰ δάκρυά της, συνωδευμένα μὲ τὰς θεοδέκτους εὐχὰς καὶ εὐλογίας τοῦ πανιερωτάτου Ἀρχιεπισκόπου μας, τοῦ ἀληθινοῦ ζηλωτοῦ τῆς ἐλευθερίας τοῦ γένους, Κυρίου Πορφυρίου, τοῦ φιλοπάτριδος ἁγίου ἐπισκόπου (Ρωγῶν) Κυρ. Ἰωσῆφ, καὶ ὃλου τοῦ κλήρου. Μάθε, εὐγενεστάτη κόρη, μάθε ὃτι στρατηγοί τὰ ἐβάσταξαν εἰς τοὺς ὢμους τους, καὶ τὰ ἒφεραν εἰς τὴν ἐκκλησίαν· χιλιᾶδες Ἓλληνες στρατιῶται ἐσκέπαζαν τὰ δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ μέρη τοῦ δρόμου, ὃθεν τὰ ἐδιάβαιναν, καὶ τὰ στόματα τῶν τουφεκιῶν, ὃπου ἐκατέφαγαν τόσους καὶ τόσους τυράννους, ἦσαν ὃλα γυρμένα κατά τὴν γήν, ὡσὰν νὰ ἢθελαν νὰ πολεμήσουν τὴν γὴν, ὃπου τοὺς ἃρπαξε τὸν εἰλικρινὴ φίλο τους. Ὃλα αὐτὰ τὰ πλήθη τῶν στρατιωτῶν μὲ τὸ σπαθὶ τούτην τὴν στιγμὴν εἰς τὴν μέση, μὲ τὸ τουφέκι εἰς τὸν ὢμον, καὶ ἒτοιμα νὰ ἐκστρατεύσουν ἐναντίον τοῦ ἀσπὸνδου ἐχθροῦ τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ ἀνθρώπου, περικυκλώνουν τὸ νεκρικὸν κρεββάτι, καὶ ὀρκίζονται νὰ μὴ λησμονήσουν ποτέ τὰς θυσίας τοῦ πατρὸς σου, καὶ ποτὲ νὰ μὴν ἀφήσουν νὰ πατηθῇ ἀπὸ  βάρβαρον καὶ τυραννικὸν ποδάρι ὁ τόπος εἰς τὸν ὁποῖον εὐρίσκονται ἀπομεινάρια του. Χιλιᾶδες στόματα χριστιανικὰ ἀνοίγονται αὐτὴν τὴν στιγμὴν, καὶ ὁ ναὸς τοῦ Ὑψίστου Θεοῦ τῶν Χριστιανῶν ἀναβοᾶ ὃλος ὓμνους, ὃλος ἰκεσίας, διὰ νὰ κατευοδωθοῦν τὰ σεβάσμια λείψανά του εἰς τὴν πατρικήν του γὴν, καὶ νὰ ἀναπαυθῇ ἡ ψυχή του ὃπου οἱ δίκαιοι ἀναπαύονται».

• Σπυρίδωνος Τρικούπη λόγοι ἐπικήδειοι καὶ ἐπινίκειοι ἐκφωνηθέντες εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ ἐπὶ τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως. Αίγινα, GR: Εθνικό Τυπογραφείο, 1829.

Σήμερα Συμπληρώνω Το Τριακοστό-Έκτο Έτος Μου

Του Λόρδου Μπάιρον

22α Ιανουαρίου 1824

Μεσολόγγι

Σήμερα συμπληρώνω το τριακοστό-έκτο έτος μου. –

§

Παγωμένη είναι η καρδιά μου από καιρό

Γιατί έπαψε καρδούλες να πυρώνει.

Όμως κι αν έπαψε καρδιές να βαλαντώνει

Διψά το πυρωμένο του έρωτα νερό.

§

Μαράθηκαν οι μέρες μου, κίτρινα φύλλα.

Λουλούδια της αγάπης και καρποί

Στον σκώληκα, στον σάρακα, σ’ανατριχίλα

θανατερή. Στης θλίψης την ντροπή.

§

Φωτιά τρυγάει τα κούφια σωθικά μου

Φαντάζουνε νησιά ηφαιστειογενή.

Μα η φλόγα της στα στήθια τα δικά μου

μια νεκρική πυρά. Μ’ αφήνει ημιθανή.

§

Ελπίδα, φόβο, της αγάπης το φαρμάκι

Να ξεχειλίζουν την καρδιά με πόνο,

δεν έχω εγώ, στις αλυσίδες λυώνω

δέσμιος σε κρυφό μεράκι.

§

Αλλά, μακριά από μένα! Όχι έτσι, μήτε εδώ

χαθείτε λογισμοί – όχι τώρα,

η δόξα ένα στεφάνι ήρθε η ώρα

στο μέτωπο να πλέξει πριν χαθώ.

§

Γύρω μου –δες!– σημαίες κυματίζουν

Στις λάμψεις των σπαθιών, η Ελλάδα, η δόξα.

Σπαρτιάτες γεννημένοι, μ’ ασπίδες και με τόξα

Το ίδιο ελεύθεροι, μαζί μας βηματίζουν.

§

Σήκω ψυχή μου! Η Ελλάδα σε προσμένει,

άγρυπνη, η Ελλάδα, πάντα! Ξύπνησε ψυχή.

Άκου στις φλέβες σου την ιαχή

του πατρικού σου αίματος, να υφαίνει.

§

Πάτα τα πάθη όταν σηκώνουνε κεφάλι

Ανάξια φύση του ανδρός!

Αδιάφορο αν χαμογελά ή αν κατσουφιάζει πάλι

η ομορφιά, ο κρυφός εχθρός.

§

Αν μετανιώνεις για την νιότη σου, προς τι η ζωή;

Της τίμιας θανής η γη, να την, εδώ, μπροστά σου:

Στης μάχης το πεδίο όρμα και στάσου

μέχρι την ύστερη πνοή.

§

Κοίταξε, ψάξε γύρω σου, τάφο για στρατιώτη.

Γύρεψέ τον, αν ζητήσεις θα τον βρεις.

Διάλεξε χώμα καλό κι απ’ την ζωή την πρώτη

Γείρε στην σιωπή ν’ αναπαυτείς.

§

Σ’ αυτή την κόλαση, δεν έχει άλλο να κάνεις.

Άσε τους στην παράκρουση, στην τρέλα.

Στου κακού τους την κατάρα άσ’ τους. Έλα!

Ο ουρανός τους δαιμονίζει. Έλα να πεθάνεις.

[Μετάφραση από την αγγλική]

Εικόνες

Ο Μπάιρον είχε γίνει διάσημος εν μια νυχτί μετά τη δημοσίευση του 1812 των δύο πρώτων ασμάτων του Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ, ενός μακροσκελούς αφηγηματικού ποιήματος εμπνευσμένου από τη μεγάλη περιοδεία του στη Μεσόγειο το 1809-1811. Στο Β’ Άσμα, ο νεαρός Χάρολντ μεταφέρεται στην Ελλάδα, συγκινημένος από το κάλλος του παρελθόντος σε μια χώρα που είναι πλέον σκλαβωμένη στους Οθωμανούς. Ο Μπάιρον επισκέφθηκε την Αλβανία το 1809 στο πλαίσιο της περιοδείας του. Λάτρεψε τα παραδοσιακά κοστούμια που έβλεπε όταν έμενε στην κατοικία του Οθωμανού ηγεμόνα Αλή Πασά Τεπελενλή (1740-1822) στα Ιωάννινα, τότε σε αλβανική επικράτεια. Η Αλβανία είχε διαχρονικά βαθιές σχέσεις με τον Ελληνισμό. Ο Μπάιρον έγραψε σε μία επιστολή στη μητέρα του ότι η αλβανική φορεσιά ήταν «η πιο υπέροχη στον κόσμο» και αφού αγόρασε το παρόν δείγμα ανατολίτικου ύφους, το έστειλε στην οικία του στο Νιούστεντ. Όταν πόζαρε για αυτήν την προσωπογραφία του Τόμας Φίλιπς το 1813, σε ηλικία 25 ετών, φόρεσε αυτήν την αγαπημένη φορεσιά – ένα υφαντό μεταξωτό κεφαλόδεσμο, ένα κόκκινο βελούδινο και χρυσοποίκιλτο σακάκι, με έναν παρόμοια επεξεργασμένο μανδύα ριγμένο στο αριστερό του χέρι. Το φόντο φανερώνει μία μακρινή άποψη σε ένα τμήμα αρχαίου ελληνικού ναού σε ερείπια με τρεις όρθιους κίονες. Η προσωπογραφία παραπέμπει στα ταξίδια και το περιπετειώδες πνεύμα του Μπάιρον, όπως αποτυπώνεται στο καταιγιστικό φόντο, ενώ παρουσιάζει τη μορφή του με ένα πρόσωπο ήρεμου και σκεπτόμενου ποιητή.

Ο Δανός γλύπτης Μπέρτελ Τόρβαλντσεν θαυμάστηκε πολύ για το κάλλος της νεοκλασικής γλυπτικής του. Μετά τον θάνατο του Κανόβα, θεωρήθηκε ο εξέχων γλύπτης και μάλιστα, το εργαστήριό του στη Ρώμη ήταν ένας τόπος προσκυνήματος για τους πολυάριθμους θιασώτες του. Ο πιο επιφανής τέτοιος θιασώτης ήταν ο Τζορτζ Γκόρντον, 6ο Λόρδο Μπάιρον (1788-1824), η κορυφαία μορφή του βρετανικού ρομαντισμού. Είχε ποζάρει για μία μαρμάρινη προτομή από τον Τόρβαλντσεν στη Ρώμη το 1817. Η αρχική παραγγελία για τέτοια προσωπογραφία του Μπάιρον ζητήθηκε από τον φίλο του Τζον Χόμπχαουζ, 1ο Βαρόνο Μπρώτον (1786-1869). Οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στη Ρώμη μεταξύ 29 Απριλίου και 20 Μαΐου 1817. Ο Τόρβαλντσεν ανέφερε στον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν πώς ο Μπάιρον πέλαβε ξαφνικά μία τραγική όψη όταν πόζαρε ως μοντέλο. Από αυτή τη πόζα ο Τόρβαλντσεν παρήγαγε ένα μποτσέτο (σκίτσο), το οποίο εν συνεχεία χρησιμοποιήθηκε ως πρότυπο για αντίγραφα. Η αρχική προτομή με ένα μεγάλο τμήμα του στήθους, περιλαμβανομένων των ώμων, με κλασική ένδυση και σε ένα κυκλικό βάθρο βρίσκεται στο Μουσείο Τόρβαλντσεν στην Κοπεγχάγη. Εννέα μαρμάρινα αντίγραφα περιλαμβάνονται στον κριτικό κατάλογο της προτομής του Τόρβαλντσεν, εκ των οποίων τα τέσσερα έχουν τη μορφή μίας μικρής ολόσωμης ερμαϊκής στήλης. Όλες οι προτομές φέρουν μία συνολική ομοιότητα με το πρωτότυπο, αλλά διαφέρουν ως προς το ύφος της κόμης, τα οποία στην πρώτη προτομή είναι χωρισμένη στο μέσον και πιο κοντή στα πλάγια. Εμφανίζεται στενά βασισμένη στο μποτσέτο του γλύπτη, το οποίο είχε ληφθεί από τις πόζες. Ο Μπάιρον έγραψε στον Τζον Μάρεϊ τον Ιούνιο του 1817, «Ο Τόρβαλτζεν (ούτως) μου φιλοτέχνησε μία προτομή στη Ρώμη για τον Κύριο Χομπχάουζ, η οποία θεωρείται πολύ καλή. Είναι ο καλύτερος μετά τον Κανόβα, και κάποιοι τον προτιμούν.» Αυτή η λευκή μαρμάρινη προτομή απεικονίζει τον ποιητή να κοιτάζει ευθέως μετωπικά, με κατσαρά μαλλιά χτενισμένα προς τα εμπρός. Η προτομή κληροδοτήθηκε στον βασιλέα Γεώργιο Ε’ το 1914 από τη Σάρλοτ, Λαίδη Ντόρτσεστερ, κόρη του Λόρδου Χόμπχαουζ, για τον οποίο φιλοτεχνήθηκε η προτομή.

Όντας ο μεγάλος θαυμαστής του Μπάιρον από τον καιρό του στο Τρίνιτι, ο Τζον Χόμπχαουζ, 1ος Βαρόνος Μπρώτον (1786-1869) ίδρυσε μία Επιτροπή Μνημείου Μπάιρον με γραμματέα τον Τζον Μάρεϊ Β’ (1778-1843) με σκοπό να αναθέσει ένα κατάλληλο μνήμα. Αναζητήθηκαν δημόσιες συνδρομές και μέχρι το 1829 είχε συγκεντρωθεί το ποσό των 1600 λιρών. Ο Χομπχάουζ πλησίασε τον Τόρβαλντσεν, ο οποίος δέχτηκε την ανάθεση με ενθουσιασμό. Η εργασία στα σχέδια ξεκίνησε το 1830 και στο μάρμαρο το 1831. Η μορφή αυτού του έργου διαδόθηκε από τις χαρακτικές παραστάσεις του. Ο βάρδος, ντυμένος με την τυπική του ρομαντική ενδυμασία, κάθεται στα συντρίμμια ενός ελληνικού ναού, με το αριστερό του πόδι ακουμπισμένο σε ένα θραύσμα πεσμένου δωρικού κίονα. Κρατά στο ένα χέρι το βιβλίο με την επιγραφή «Τσάιλντ Χάρολντ» και στο άλλο μία γραφίδα, η άκρη της οποίας αγγίζει στοχαστικά το πηγούνι, ενώ η κεφαλή του γυρίζει σκεφτικά μακριά. Η σύνθεση απεικονίζει μία στιγμή περισυλλογής και ηρεμίας, μία γαλήνια προσωπογραφία σε πλήρη αντίθεση με την έντονη και ταραχώδη ζωή που έζησε. Διακριτικά στη βάση του καθίσματός του υπάρχει ένα ανθρώπινο κρανίο, χαρακτηριστικό ρομαντικό εύρημα του μηνύματος «μεμέντο μόρι» (μνήσθητι αποθανείν). Παρά τη φήμη του Τόρβαλντσεν ως ταλαντούχου καλλιτέχνη, όταν αυτό το μεγαλοπρεπές λαξευμένο μαρμάρινο έργο του διαβόητου Λόρδου Μπάιρον παραγγέλθηκε από τους φίλους του ποιητή για το Αβαείο του Γουέστμινστερ, η άχαρη φήμη του Μπάιρον προηγήθηκε και απορρίφθηκε και τελικά κατέληξε στη βιβλιοθήκη Ρεν στο Κέιμπριτζ. Η εκλεπτυσμένη και ακριβής μέθοδος λάξευσης του Τόρβαλντσεν είναι εμφανής σε αυτό το έργο. Είναι ένα παράδειγμα προσωπογραφίας υπό την πιο κλασική έννοια.

Ο μνημειώδης Ανδριάντας Λόρδου Μπάιρον του 1881 στον Κήπο των Ηρώων του Μεσολογγίου είναι έργο του Γεωργίου Βιτάλη (1838-1901). Ο καλλιτέχνης αυτός, σπουδαίος γλύπτης του ελληνικού νεοκλασικισμού, ήταν σύγχρονος και συναγωνίστηκε καλλιτεχνικά τον Δημήτριο Φιλιππότη (1839-1919). Γεννήθηκε στην Τήνο, υιός λαϊκού τεχνίτη. Σπούδασε με υποτροφία στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου με δάσκαλο τον Μαξ φον Βίντμαν (1812-1895) από το 1865 έως το 1870. Δημιούργησε αυτόν τον ανδριάντα από το 1872, όταν του ανέλαβε την ανάθεση, μέχρι το 1881, όταν αυτό το μνημείο αποκαλύφθηκε. Ο ποιητής στέκεται όρθιος και η κεφαλή του στρέφεται διαγωνίως σε μία κίνηση ονειροπόλησης. Είναι κομψά ντυμένος σε ύφος Άγγλου δανδή και στο αριστερό του χέρι κρατά μία τυλιγμένη περγαμηνή, προφανώς του ποιητικού έργου του. Είναι ένας ανδριάντας αισθητικής πληρότητας και τεχνικής τελειότητας.

Λόγω της λατρείας της για τον Λόρδο Μπάιρον, η Ελισάβετ, Αυτοκράτειρα της Αυστρίας (1837-1898) μετέφρασε στα γερμανικά πολλά ποιήματα του μεγάλου φιλέλληνα ποιητή. Αφού ταξίδεψε στο Μεσολόγγι για να επισκεφτεί τον τόπο όπου άφησε την τελευταία του πνοή, το 1888, εντυπωσιάστηκε τόσο από τον Ανδριάντα Μπάιρον του Βιτάλη που ανέθεσε στον ίδιο καλλιτέχνη να φτιάξει ένα νέο άγαλμά του που θα τοποθετηθεί στο Αχίλλειο, το χειμερινό της ανάκτορο, ως υπενθύμιση του φιλελληνισμού που μοιραζόταν μαζί του. Ο νέος αυτός ανδριάντας είναι μία γνήσια και πρωτότυπη δημιουργία, που απεικονίζει εύγλωττα τον ποιητή με απαράμιλλη τεχνική δεινότητα, υφολογική κομψότητα και ψυχογραφική δύναμη. Φτιαγμένο από λεπτόκοκκο λευκό μάρμαρο, απεικονίζει τον ποιητή να προσωποποιεί με ιδεαλιστικό νατουραλισμό την υψηλότερη στιγμή της πνευματικής δημιουργίας – την έμπνευση. Ο ποιητής κάθεται σε έναν νεοκλασικό θρόνο και ακουμπά το σώμα του στην πλάτη του. Το ένα χέρι στηρίζει την ελαφρώς λυγισμένη κεφαλή του, ενώ το άλλο κρατά τις σελίδες του χειρογράφου σταθερά στο τεντωμένο γόνατό του. Το σώμα του είναι καλυμμένο με μανδύα που αποκαλύπτει τα δαντελένια μανίκια και τον γιακά του και τα ψηλοτάκουνα παπούτσια. Όπισθεν της σύνθεσης, οι πλούσιες πτυχές του μανδύα ανοίγουν για να αποκαλύψουν κάτω από τον θρόνο τα βιβλία που εξέδωσε με σίγουρη αναφορά στα ποιήματα «Ο Γκιαούρης» (1813), «Η Νύφη της Αβύδου», (1813), «Ο Κουρσάρος» (1814), «Η Πολιορκία της Κορίνθου» (1816), «Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ» (1816) και «Δον Ζουάν» (1819-1824).

Το γλυπτικό σύμπλεγμα Η Ελλάς στέφει τον Μπάιρον τοποθετήθηκε στο Ζάππειο της Αθήνας το 1896, παραμονές των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, ως σύμβολο της οικουμενικότητας του ελληνικού πολιτισμού. Είναι έργο δύο Γάλλων καλλιτεχνών – του Ανρί Σαπού (1833-1891) ως σχεδιαστή και του Αλεξάντρ Φαλγκιέρ (1831-1900) ως γλύπτη. Η Ελλάδα με τη μορφή γυναίκας, στεφανώνει τον Μπάιρον με κλάδο φοίνικα, σύμβολο της αιωνιότητας, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τις υπηρεσίες του προς αυτήν. Λεπτομερέστερα, τα βλέμματα των δύο μορφών συναντώνται με πάθος. Η συμβολική μορφή της Ελλάδας, αποδοσμένη σε μεγαλύτερη κλίμακα, με το δεξί της χέρι αγγίζει το στέρνο του φιλέλληνα. Αποδίδεται ημίγυμνη με εκτεθειμένα τα στήθη και τα πόδια, καθημένη στις φλόγες του Πολέμου της Ανεξαρτησίας. Φέρει έναν κεφαλόδεσμο, εν είδει μαφορίου, που φτάνει έως χαμηλά στην πλάτη, να καλύπτει τα μακριά μαλλιά της. Ο Μπάιρον εμφανίζεται ως νεαρός με περιποιημένη κόμμωση. Είναι πλήρως ενδεδυμένος με κομψά ευρωπαϊκά ενδύματα και μπότες. Στο αριστερό χέρι κρατά ένα τυλιγμένο χαρτί, σύμβολο της ποίησής του για την Ελλάδα, ενώ το δεξί χέρι απλώνεται αφοσιωμένα επάνω στα λυγισμένα γόνατα της Ελλάδας. Όπισθεν της σύνθεσης, η μισοξαπλωμένη γυμνή ανδρική μορφή συμβολίζει τον υπόδουλο Ελληνισμό.

By Megakles Rogakos, MA MA PhD

The Giallina Mansion, within the old city of Corfu, was originally the residence of the noble Quartano family. The painter Angelos Giallina bought the building from the above family in 1885. The name Giallina belongs to an old Corfiot noble family that came to Corfu from Crete during the Venetian occupation. The building was built gradually and its final form emerged during the period of the English protectorate, according to the 1840 plans by Ioannis Chronis (1800-1879), which are in the archives of the Corfu Reading Society. Angelos Giallina (1857-1939), is the first and most important painter who highlighted the genre of watercolour and excelled with it in international exhibitions. The non-profit foundation “Angelos Giallina Gallery” was established by the last descendant of the family, Stamos Giallina, the painter’s son, in 1993. The purpose of the foundation is the promotion and study of the painter’s work by creating a permanent exhibition on his property, the dissemination of Greek art and the organising of artistic events and competitions.

The Giallina Mansion is located at number 12 Kapodistriou Street. This street is essentially the front of the city towards the well-known Esplanade and the Old Fortress. Specifically, it is located on the southwest side of the square, in the immediate vicinity of other buildings of great cultural importance, such as the Maitland Monument on the southern Espianade, the Grimani Barracks (no. 1), the current rectorate of the Ionian University, the Flamburiari Mansion (no. 4), now Cavalieri Hotel, the Petretini Mansion (no. 10), the Corfu Conservatory (no. 16), the Cantoni Mansion (no. 36), the Corfu Reading Society (no. 120), the Ventura Mansion (no. 121), the Capodistria Mansion (no. 122) and the Palatianos Mansion (no. 124). The Giallina Mansion has a central entrance on the eastern side, facing the Espanade. It follows the type of mansion with a porch and a balcony on the first floor. Like most buildings in the city, it has undergone many conversions and additions according to the needs of the owners. It is a sample of a grand upper-class house, in which morphological elements typical of Corfiot architecture can be clearly distinguished, making it an important monument in the history of the town. The building is located on a plot of 800 m², of which 500 m² are covered. A landscaped courtyard at the front and two smaller open spaces at the back of the building complete the plot. On the façade of the building the dominant element is the porch with six stone pillars that support small domes. On the balcony above the porch on the first floor there is an elaborate cast iron perimeter railing. On the balcony on the second floor there is also a perimeter railing, which is a later addition. All façade openings have ashlar surrounds, while above the first-floor balcony doors have relief lintels. In the sitting room of the first floor, an entire ceiling painting is preserved, probably by the painter Spyros Skarvelis.

In 1996, the Giallina Mansion was declared a historical preserved monument by the Ministry of Culture, as it is a typical example of a grand house of Corfu. In 2013, a Restoration & Reuse Study of the Giallina Mansion was submitted by the architects Marilena Koskina, Stamos Vergis, Maximos Koulouris, Ari Efthymiadis and Danae Koulouris. Since then, the Giallina Gallery has been waiting to become a centre of culture and knowledge and, at the same time, a pole of attraction and recreation for the locals and visitors to the island. People are still patiently waiting for the Mansion to acquire its status and function as an Art Gallery. Although it has been included in the Corporate Agreement for the Development Framework by the Structural and Investment Funds of the European Union, the project has been frozen. Given that the entire Old Town of Corfu is a UNESCO World Heritage Site and that the Espianade is ranked 27th on the list of the largest squares in the world, this particular building should have a better fate and be the jewel in the crown of the Ionian!

[TRANSLATION OF THE ABOVE]

Η Πινακοθήκη Γιαλλινά – Ένα Ανεκπλήρωτο Χρέος

Του Μεγακλή Ρογκάκου, MA MA PhD

Το Αρχοντικό Γιαλλινά, εντός της παλαιάς πόλης Κερκύρας, απετέλεσε αρχικά κατοικία της ευγενούς οικογενείας Κουαρτάνο. Ο ζωγράφος Άγγελος Γιαλλινάς αγόρασε το κτίριο από την ανωτέρω οικογένεια το 1885. Το όνομα Γιαλλινά ανήκει σε παλαιά κερκυραϊκή οικογένεια ευγενών που ήλθε στην Κέρκυρα από την Κρήτη κατά τη Βενετοκρατία. Το κτίριο κατασκευάστηκε σταδιακώς και η τελική μορφή του προέκυψε την περίοδο της αγγλικής προστασίας, σύμφωνα με τα σχέδια του 1840 από τον Ιωάννη Χρόνη (1800-1879), που βρίσκονται στο αρχείο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας. Ο πατέρας του τελευταίου απογόνου της οικογενείας, Στάμου, Άγγελος Γιαλλινάς (1857-1939), είναι ο πρώτος και σπουδαιότερος καλλιτέχνης που ανέδειξε το είδος της υδατογραφίας και διέπρεψε με αυτό σε διεθνείς εκθέσεις. Το κοινοφελές ίδρυμα «Πινακοθήκη Αγγέλου Γιαλλινά» συστήθηκε από τον Στάμο Γιαλλινά, υιό του ζωγράφου, το 1993. Ο σκοπός του ιδρύματος είναι η προβολή και μελέτη του έργου του ζωγράφου με τη δημιουργία μόνιμης έκθεσης στο ακίνητο ιδιοκτησίας του, η διάδοση της ελληνικής τέχνης και η διοργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και διαγωνισμών.

Το Αρχοντικό Γιαλλινά βρίσκεται επί της οδού Καποδιστρίου στον αριθμό 12. Η εν λόγω οδός αποτελεί ουσιαστικά το μέτωπο της πόλης προς τη γνωστή πλατεία Σπιανάδα και το Παλαιό Φρούριο. Συγκεκριμένα, βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της πλατείας, σε άμεση γειτνίαση με άλλα κτήρια μεγάλης πολιτστικής σημασίας, όπως τα Μνημείο Μαίτλαντ στη νότια Σπιανάδα, Στρατώνες Γκριμάνι (αρ. 1), νυν πρυτανεία του Ιονίου Πανεπιστημίου, το Μέγαρο Φλαμπουριάρη (αρ. 4), νυν Ξενοδοχείο Καβαλιέρι, Μέγαρο Πετρετίνι (αρ. 10), Ωδείο Κερκύρας (αρ. 16), Μέγαρο Καντώνη (αρ. 36), Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας (αρ. 120), Μέγαρο Βεντούρα (αρ. 121), Μέγαρο Καποδίστρια (αρ. 122) και το Μέγαρο Παλατιανού (αρ. 124). Έχει κεντρική είσοδο στην ανατολική όψη, στραμμένη προς τη Σπιανάδα. Ακολουθεί τον τύπο αρχοντικού με προστώο και εξώστη στον πρώτο όροφο. Όπως το περισσότερα κτίρια της πόλης, έχει υποστεί πολλές μετατροπές και προσθήκες σύμφωνα με τις ανάγκες των εκάστοτε ιδιοκτητών. Πρόκειται για ένα δείγμα μεγαλοαστικής οικίας, στην οποία διακρίνονται ευκρινώς μορφολογικά στοιχεία  τυπικά της κερκυραϊκής αρχιτεκτονικής, καθιστώντας το σημαντικό μνημείο στην ιστορία της πόλης. Το κτίριο βρίσκεται σε οικόπεδο εμβαδού 800 μ², από τα οποία είναι καλυμμένα τα 500 μ². Μία διαμορφωμένη αυλή στην εμπρόσθια πλευρά και δύο μικρότεροι υπαίθριοι χώροι στην όπισθεν πλευρά του κτιρίου συμπληρώνουν το οικόπεδο. Στην πρόσοψη του κτιρίου κυρίαρχο στοιχείο είναι το προστώο με τα έξι λίθινα υποστηλώματα που υποστηρίζουν μικρούς θόλους. Στον εξώστη, επάνω από το προστώο στον πρώτο όροφο, υπάρχει περιμετρικά περίτεχνο κιγκλίδωμα από χυτοσίδηρο. Στον εξώστη που διαμορφώνεται στον δεύτερο όροφο υπάρχει επίσης περιμετρικό κιγκλίδωμα, το οποίο είναι μεταγενέστερο. Όλα τα ανοίγματα στην πρόσοψη έχουν περιμετρικά περιθυρώματα από πωρόλιθο, ενώ επάνω από τις μπαλκονόπορτες του πρώτου ορόφου υπάρχουν ανάγλυφα υπέρθυρα. Στο καθιστικό του πρώτου ορόφου διατηρείται ολόκληρη οροφογραφία, πιθανόν του ζωγράφου Σπύρου Σκαρβέλη. Το 1996, το Αρχοντικό Γιαλλινά κηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο του Υπουργείου Πολιτισμού, καθώς αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα μεγαλοαστικής οικίας της Κερκύρας. Το 2013 υποβλήθηκε Μελέτη Αποκατάστασης & Επανάχρησης του Αρχοντικού Γιαλλινά από τους αρχιτέκτονες Μαριλένα Κοσκινά, Στάμο Βέργη, Μάξιμο Κουλούρη, Άρη Ευθυμιάδη και Δανάη Κουλούρη. Από τότε η Πινακοθήκη Γιαλλινά εκκρεμεί να γίνει φορέας πολιτισμού και γνώσης και, ταυτοχρόνως, πόλος έλξης και αναψυχής των εντοπίων και των επισκεπτών του νησιού. Ακόμη ο κόσμος αναμένει υπομονετικά την αποκτατάστασή του Αρχοντικού και τη λειτουργία του ως Πινακοθήκης. Παρότι έχει ενταχθεί στο Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης από τα Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το έργο έχει παγώσει. Δεδομένου ότι όλη η παλαιά πόλη Κερκύρας αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και ότι η Σπιανάδα κατατάσσεται στην 27η θέση της λίστας με τις μεγαλύτερες πλατείες του κόσμου, το συγκεκριμένο κτίριο θα έπρεπε να τύχει καλύτερης μοίρας και να είναι τιμή και καμάρι του Ιονίου!